Hoe COVID-19 (toch geen) effect had op de temperatuur op de maan

Sterre Roosen

24 januari 2025 15:00

benjamin voros maan

Wetenschappers ontkrachten de claim dat de pandemie in 2020 de temperatuur op de maan deed dalen.

In 2020 kwam de wereld even tot stilstand door de COVID-19-pandemie. De verminderde menselijke activiteit leidde op verschillende plekken tot opvallende gevolgen, zoals een schonere lucht in grote steden. Een onderzoek stelde zelfs dat de lockdowns hierdoor een effect hadden op het oppervlak van de maan. Een recente herziening van de gebruikte data trekt deze bijzondere conclusie nu in twijfel.

Lees ook:

Temperatuurverschil

In september 2024 werd een onderzoek gepubliceerd in vakblad Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Het beschreef hoe de drastische vermindering van menselijke activiteit tijdens wereldwijde lockdowns tussen april en mei 2020 zou hebben gezorgd voor een temperatuurverschil van 8 tot 10 graden Celcius op de maan.

De auteurs van het onderzoek maakten gebruik van NASA’s Diviner Lunar Radiometer Experiment, dat tussen 2017 en 2023 data verzamelende over de oppervlaktetemperaturen op de maan. Voor de lagere gemeten temperatuur in april en mei was volgens de onderzoekers geen andere verklaring mogelijk, aangezien de wereldwijde lockdown de enige afwijkende gebeurtenis was gedurende die periode.

Het temperatuurverschil moest daarom het gevolg zijn van de verminderde luchtvervuiling. Normaal gesproken weerkaatsen vuildeeltjes de straling van de zon terug de ruimte in, wat resulteert in een warmere oppervlaktetemperatuur op de maan. Dit fenomeen, beter bekend als earthshine, zou tijdens de lockdown een kleiner effect hebben gehad.

Twijfels

Onderzoekers William Schonberg en Shirin Haque besloten zelf nog eens goed te kijken naar de data achter deze claim. In een persbericht van Missouri University of Science and Technology vertelt Schonberg dat hij meteen twijfels had bij de publicatie. “Toen een van mijn collega’s me dit artikel liet zien, vroegen we ons allebei af – zou dit echt zo kunnen zijn?” Samen met Haque ging hij, net zoals de auteurs van het oorspronkelijke onderzoek, in NASA’s data op zoek naar patronen in de temperatuur op de maan.

Uit hun onderzoek bleek dat de temperatuur al in 2019 begon met dalen, veel eerder dus dan het begin van de lockdowns. Daarnaast vonden ze een tweede grote temperatuurdip in 2018, bijna twee jaar voor het begin van de pandemie.

Ook verwijzen de wetenschappers naar een ander relevant onderzoek uit 2021. Hierin werd beschreven dat er tijdens de lockdown, ondanks de verminderde luchtvervuiling, geen merkbaar verschil was in straling binnen de buitenste lagen van de atmosfeer van de aarde. Al met al stellen Schonberg en Haque dat de lockdowns niet dé reden kunnen zijn achter deze afnames.

Onduidelijk

Het is wel mogelijk dat de warmte en straling van de aarde een klein effect hebben op de temperaturen op het maanoppervlak. Dit zou volgens de onderzoekers echter zo klein zijn, dat het bijna niet te meten is.  “We zeggen niet dat de temperatuur op de maan niet is gedaald tijdens de lockdown”, zegt Schonberg. “Maar het is een beetje overdreven om met zekerheid te zeggen dat de afname in menselijke activiteit hiervan de oorzaak was.” Wat dan wel de oorzaak zou kunnen zijn, is de onderzoekers niet duidelijk.

Bronnen: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Missouri S&T, IFLScience

Beeld header: Benjamin Voros/Unsplash

cover kijk 3-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

Meest gelezen

Bestel nu!