Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
“In programma’s als The Grand Tour en Top Gear hebben ze het regelmatig over horsepower, maar ook over brake horsepower en kilowatt. Maar wat is het verschil eigenlijk?” vraagt Robin Bruins.
De paardenkracht werd bedacht door James Watt, de uitvinder van de moderne stoommachine. Om die aan de man te brengen, zocht Watt naar een manier om aan nieuwe klanten duidelijk te maken hoe sterk de machine was. Omdat op de meeste plekken nog paarden werden gebruikt, werd dat zijn uitgangspunt.
Na observaties en experimenten bepaalde Watt dat één paardenkracht gelijk stond aan een theoretisch paard dat 33.000 pond (zo’n 15.000 kilo) één voet (30,48 centimeter) kon verplaatsen in één minuut. Niet heel nauwkeurig, want elk paard is nou eenmaal anders, maar het was goed genoeg voor Watt, die nu kon beweren dat zijn machine minimaal evenveel werk verzette als vijf paarden.
Lees ook:
Omgerekend met oud-Engelse eenheden werd één paardenkracht 745,7 watt, maar aan deze kant van het Kanaal is dat 735,5 watt. Een minimaal verschil, maar toch.
Van horsepower naar kilowatt
Dus is hp (horsepower), ps (Pferdestärke) of pk het vermogen dat een motor levert. Brake horsepower (bhp) neemt wrijvingsverlies van bijvoorbeeld de waterpomp en de dynamo mee en wordt gemeten vanaf het vliegwiel aan de achterkant van de motor. Wheel horsepower (whp) is nog lager, omdat daarbij het vermogen op de wielen wordt gemeten en dus ook de verliezen van de versnellingsbak en de aandrijfas worden meegenomen.
Door dat gerommel met oud-Engelse eenheden werd de pk in 1978 – bij de invoering van het Internationale Stelsel van Eenheden (het SI-stelsel) – ‘ingeruild’ voor de kilowatt. Die is veel beter gedefinieerd, omdat daarbij alleen wordt gerekend met meters, kilogrammen en seconden; eenheden binnen ons metrische stelsel.
Maar wereldwijd doet niet iedereen mee en daarom zien de specificaties van bijvoorbeeld de Bugatti Chiron Super Sport 300+ er zo uit: 1176 kW/1599 pk/1577 hp. Maar als je straks 3,5 miljoen euro hebt betaald en je met 490 kilometer per uur over de Duitse snelweg vliegt, zal je dat waarschijnlijk een rotzorg zijn.
Deze vraag staat ook in KIJK 3/2020.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected].