Schildpadden worden enorm oud, toch blijken ze amper kanker te krijgen

Tim Tomassen

10 juli 2025 15:00

grote schildpad

Een seychellenreuzenschildpad. Beeld: Yotcmdr/Wikimedia Commons.

Schildpadden kunnen net zo oud als, en soms zelfs ouder dan, mensen worden. Toch ontwikkelen ze zelden kanker, bewijst een nieuwe studie.

Gezonde cellen muteren voortdurend. Heel soms zorgt zo’n mutatie ervoor dat cellen zich ongeremd gaan delen en zo tumoren vormen. Hoe langer je leeft, hoe meer mutaties je cellen ondergaan, en hoe groter de kans dat je kanker krijgt. Ook lichaamsgrootte is een risicofactor: heb je meer cellen, dan zijn er simpelweg ook meer mutaties die tot kanker kunnen leiden. Op basis van deze twee gegevens zou je verwachten dat schildpadden, die zowel erg groot als oud worden, regelmatig tumoren ontwikkelen. Toch gebeurt dat amper, laat een nieuwe studie in vakblad BioScience zien.

Lees ook:

1 procent

Er waren al aanwijzingen dat schildpadden niet vaak kanker krijgen, maar het nieuwe onderzoek laat zien hoe zeldzaam de ziekte daadwerkelijk is. De onderzoekers analyseerden de medische gegevens van 290 schildpadden van 64 verschillende soorten uit dierentuinen. Die combineerden ze met data van eerdere onderzoeken. Daaruit blijkt dat slechts 1 procent van de schildpadden kanker krijgt. Dat is veel minder dan andere diersoorten – het gemiddelde voor zoogdieren is bijvoorbeeld 10 procent, al verschilt dat sterk per soort.

Sommige schildpadden worden enorm groot. Galapagosreuzenschildpadden en seychellenreuzenschildpadden kunnen bijvoorbeeld honderden kilo’s wegen. Ze worden ook erg oud, vaak meer dan 150 jaar. Jonathan, een seychellenreuzenschildpad, is met zijn 192 jaar vermoedelijk de oudste levende landschildpad ter wereld.

Trage stofwisseling

Ondanks hun formaat en leeftijd hebben schildpadden dus blijkbaar zelden kanker. Wat is hun geheim? De exacte mechanismen zijn nog niet blootgelegd, maar de onderzoekers vermoeden dat het een samenspel van meerdere factoren is. Zo hebben schildpadden een trage stofwisseling, waardoor cellen minder stress ervaren en de kans op mutaties kleiner is. Daarnaast hebben ze waarschijnlijk ook bepaalde genen die ze beschermen tegen tumorvorming.

De onderzoekers schrijven dat schildpadden mogelijk goede modelorganismen zijn om kankerweerstand en gezonde verouderingsmechanismen te bestuderen. Dat zou volgens hen onder andere kunnen helpen om manieren te vinden om kanker bij mensen te voorkomen en genezen.

Bron: BioScience, University of Nottingham via EurekAlert!

Cover_KIJK_9_2025_website

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

PODCAST

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."