Ze bedachten geheimschriften, gebruikten onzichtbare inkt, verstopten brieven in ongekookte eieren. Letterkundige Nadine Akkerman verdiept zich in de technieken van Engelse spionnen uit de zestiende en zeventiende eeuw. En haar bevindingen kunnen onze blik op het verleden veranderen.
Deze tekst bevat geen geheime boodschappen. Het heeft weinig zin om de letters te vervangen door andere letters, om alleen elk vierde woord te lezen, of om alle hoofdletters op een rij te zetten. Maar stel dat er wél een verborgen betekenis was, hoe zou je die dan ontdekken? En hoe zou je vervolgens de code kraken? Nadine Akkerman, hoogleraar vroegmoderne literatuur en cultuur aan de Universiteit Leiden, heeft daar veel over nagedacht. Vooral met betrekking tot handgeschreven brieven uit het Engeland van 1500 tot 1700. O ja, en bij voorkeur afkomstig van spionnen.
Lees ook:
Toneelschrijfster én spionne
Uiteraard is ‘spion’ een rekbaar begrip. In vroegmodern Engeland moet je geen James Bondachtige helden verwachten. Maar in een periode waarin katholieken en protestanten overhoop lagen en adellijke families elkaar de burcht uit vochten, waren er wel degelijk figuren die zich specialiseerden in het opsporen (of juist geheimhouden) van vertrouwelijke informatie. En die gebruikten wel degelijk de geavanceerdste technieken van hun tijd. Akkermans boek Spycraft, dat ze samen met wetenschapshistoricus Pete Langman schreef, onderzoekt precies deze methodes.
“Ik ben via een omweg in de wereld van de spionage terechtgekomen”, steekt Akkerman van wal. “Mijn achtergrond ligt in de Engelse letterkunde, waarbij ik vooral een grote interesse had in vrouwelijke schrijvers uit vroeger tijden. Bij onderzoek daarnaar moet je natuurlijk veel archieven uitpluizen en handschriften ontcijferen. Ik ben gepromoveerd op een uitgave van historische brieven die uit vijftig archieven van over de hele wereld waren geplukt. Tijdens mijn werk stuitte ik op mensen zoals Aphra Behn, een zeventiende-eeuwse toneelschrijfster die óók werkte als spionne. En zo raakte ik gefascineerd door het thema.”
Dit is het begin van het interview met Nadine Akkerman in KIJK 9-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Rik Peters
Beeld: Rob Blackham