Oude satellieten die ongecontroleerd op aarde neerstorten, andere die bijna op elkaar botsen en vooral heel veel rommel in de ruimte. En die troep wordt alleen maar groter, want de komende jaren worden tienduizenden satellieten gelanceerd. Hoe houden we het daarboven veilig voor toekomstige generaties?

Op een denkbeeldig kruispunt in de ruimte zouden ze elkaar tegenkomen. De Europese windsatelliet Aeolus en Starlink 44 van SpaceX. Datum en tijd waren exact bekend: maandagochtend 2 september 2019, twee minuten over elf. Snelheid van beide satellieten: bijna 28.000 kilometer per uur. Hoogte: 320 kilometer. De kans op een catastrofale crash: één op duizend.

Eén op duizend, dat was tien keer te veel voor de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Daarom zochten ESA-vluchtleiders meermaals contact met hun Amerikaanse collega’s bij SpaceX. Of ze hun satelliet, die niet in de baan van Aeolus thuishoorde, even wilden bijsturen. Maar een reactie bleef uit. Met nog een halfuur te gaan, voerden de Europese vluchtleiders een zogeheten collision avoidance manoeuvre uit: kleine motoren aan boord van Aeolus stuwden de onderzoekssatelliet naar een hogere baan. Zo werd een potentiële ruimteramp voorkomen.

Lees ook:

• Astronauten in ISS moesten schuilen voor brokstukken satelliet
• Bijna-botsing in de ruimte: twee satellieten scheren rakelings langs elkaar
• Missie om ruimteafval op te ruimen is getroffen door ruimteafval

Een voorbode

Vijf dagen eerder was er nog wél contact geweest tussen de vluchtleiders aan weerszijden van de oceaan. Maar op dat moment werd de kans op een botsing nog geschat op 1:50.000 en werd ingrijpen niet nodig geacht. Toen de Amerikaanse luchtmacht in het weekend een nieuwe risicoberekening stuurde, haperde de interne communicatie bij SpaceX. Daarom werd met de noodmelding niets gedaan.

De bijna-botsing van Aeolus en Starlink 44 was een voorbode voor wat we veel vaker gaan zien, zegt Holger Krag, hoofd van ESA’s Space Safety-programma. Want hoog boven ons hoofd neemt de hoeveelheid satellieten de komende jaren dramatisch toe. Hoe zorgen we dat de ruimte desondanks veilig en vrij toegankelijk blijft voor iedereen?

Dit is het begin van het artikel over het opruimen van de ruimte in KIJK 9-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Sander Koenen