Niemand minder dan Julius Caesar schreef het, rond het jaar 50 voor Christus, in zijn Commentarii de bello Gallico (‘Commentaren over de Gallische oorlog’). “Van alle Galliërs zijn de Belgae het dapperst” – en als Caesar het schrijft, over het algemeen beschouwd als een van de succesvolste veldheren aller tijden, dan zal het wel kloppen toch? Ja. En nee.

Om te beginnen: het ‘Gallië’ waar Caesar over schreef in zijn veldtochtverslagen, was geen vastomlijnd gebied met één identiteit. Het omvatte onder meer het hedendaagse Frankrijk, België, het zuiden van Nederland en het zuidwesten van Duitsland. Caesar deelde dit enorme gebied, nogal arbitrair, op in drie delen: “In één daarvan wonen de Belgae, de Aquitani in een ander en in het derde diegenen die in hun eigen taal Celtae genoemd worden (…)”

Het klopt dat Caesar vervolgens noteerde dat de Belgae van deze drie groepen het dapperst waren. Maar: daar horen wel wat kanttekeningen bij. Allereerst is het veel te kort door de bocht om Belgae domweg te vertalen als Belgen. De Belgae kun je namelijk niet gelijkschakelen aan de Belgen van nu. Noord-Frankrijk, Zuid-Nederland, Zuidwest-Duitsland, Luxemburg: het viel allemaal onder het Gallia Belgica uit de teksten van Caesar.

Lees ook:

• Speelde Nero echt viool terwijl Rome in vlammen opging?
• Romeinen hadden waarschijnlijk een lager IQ door loodvervuiling

Caesar vond de Belgen onbeschaafd

Maar nog belangrijker: er hoort een komma achter dat ene zinnetje. En wat op die komma volgt, wordt (uit chauvinisme?) nogal eens achterwege gelaten in Belgische geschiedenisboeken. Het vervolg is namelijk allesbehalve vleiend.

“Van alle Galliërs zijn de Belgae het dapperst, omdat zij het verst verwijderd zijn van de beschaving en verfijning van onze provincie”, en omdat ze altijd en eeuwig aan het vechten zijn met de Germanen. Kortom: Ja, Caesar noemde de ‘Belgische’ Galliërs dapper, maar vooral omdat hij ze onbeschaafde houwdegens vond. Bovendien: Asterix-lezers weten dat de dapperste Galliërs in werkelijkheid in een klein dorpje in Armorica woonden, in het westen van het huidige Frankrijk…

Deze vraag werd beantwoord in de rubriek ‘Klopt dat wel?’ in KIJK Geschiedenis 7 van 2025. Deze editie kun je bestellen in onze webshop.

In elk nummer van KIJK Geschiedenis duik je in intrigerende verhalen over de rijke geschiedenis van de mensheid. Van eeuwenoude beschavingen tot beslissende momenten die onze wereld hebben gevormd.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK Geschiedenis en beleef het verleden voor minder!

Ga naar de aanbieding!