Onderzoekers blijven mysterieuze dingen vinden in het heelal. De nieuwste aanwinst is een solitaire planeet die bizar snel groeit. Sneller dan we ooit gezien hebben. 

In het sterrenbeeld Kameleon hebben astronomen een zogenaamde solitaire planeet gevonden, de Cha 1107-7626. Hij draait niet om een ster, zoals planeten gewoonlijk doen, maar zweeft op eigen houtje door het heelal. Dat is op zichzelf al bijzonder, maar er is nog iets aan de hand. Het hemellichaam groeit met een snelheid die nog nooit eerder is vastgesteld bij een planeet. 

Lees ook:

• James Webb vindt zes planeten zonder ster – en daar kunnen we veel van leren
• Voor het eerst zijn astronomen getuige van de geboorte van een nieuw planetenstelsel

6 miljard ton per seconde

De planeet bevindt zich op zo’n 620 lichtjaar van de aarde. Hij is onder meer gevonden met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Organisatie voor Astronomisch Onderzoek in het Zuidelijk Halfrond (ESO). Volgens de astronomen wordt de planeet omringd door een schijf van gas en stof. Het materiaal valt continu op de nog steeds groeiende planeet, die het als het ware ‘opeet’. Dat groeiproces noem je accretie.  

In augustus 2025 zoog de planeet maar liefst 6 miljard ton per seconde aan gas en stof op. De accretie ging toen maar liefst acht keer sneller dan een paar maanden daarvoor. “Dat is de sterkste accretie die we ooit bij een planetaire massa hebben vastgesteld”, zegt astronoom Víctor Almendros-Abad, die de studie leidde. 

Hoe ontstaan solitaire planeten?

Hoe het kan dat sommige planeten zonder ster door het heelal vliegen, is nog steeds niet bekend. Astronoom Aleks Scholz: “Worden ze op dezelfde manier gevormd als sterren? Of zijn het gasreuzen die uit hun geboortesysteem worden gegooid?” 

Uit de resultaten van de studie, die gepubliceerd is in Astrophysical Journal Letters, blijkt dat er aanwijzingen zijn dat de formatie lijkt op die van een ster. In jonge sterren neemt de accretie soms ook plotseling sterk toe. “Onze ontdekking vervaagt de grens tussen sterren en planeten, en geeft een inkijkje in hoe de vroegste vormingsperiode van eenzame planeten eruitziet”, aldus co-auteur en astronoom Belinda Damian.  

Ster of planeet?

Dat Cha 1107-7626 zich op dezelfde manier lijkt te vormen als een ster, bleek ook uit de chemische samenstelling van de planeet, die veranderde tijdens de accretie. Er werd waterdamp waargenomen die er daarvoor nog niet was. Dit fenomeen wordt wel in sterren waargenomen, maar niet in planeten. 

Het lijkt er ook op dat het magnetische veld van de planeet een rol speelde bij het opzuigen van de schijf stof en gas. Dat zie je normaal gesproken ook alleen bij sterren. 

“We zijn verbaasd over hoeveel de kindertijd van vrijzwevende planetaire objecten lijkt op die van sterren, zoals onze zon”, vertelt co-auteur Ray Jayawardhana. “Onze nieuwe bevindingen onderstrepen de overeenkomsten, en laten zien dat objecten die vergelijkbaar zijn met reuzenplaneten op dezelfde manier ontstaan als sterren.” 

Bronnen: Astrophysical Journal Letters, ESO via EurekAlert!, John Hopkins University via EurekAlert!

Beeld: ESO/L. Calçada/M. Kornmesser

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!