Liefde maakt blind: deze vogel ziet tijdens de baltsperiode een stuk minder
Tim Tomassen
27 november 2025 12:00
Deel dit artikel:
Een mannetjesgoudfazant met 'toupet' en 'cape'. Beeld: kolderal/Getty Images.
Tijdens de baltsperiode hebben mannelijke goudfazanten en ladyamherstfazanten een ongebruikelijk verenkleed dat hun zicht flink belemmert.
Wanneer je op date gaat, trek je leuke kleren aan en besteed je even extra aandacht aan je haar. Veel mannetjesvogels doen ook hun best om een partner te versieren. Goudfazanten en ladyamherstfazanten groeien bijvoorbeeld een ‘toupet’ op hun hoofd en een ‘cape’ om hun nek. Deze bijzondere pluimage valt misschien in de smaak bij vrouwtjesfazanten, maar hij belemmert ook flink het zicht van de mannetjes. Dat schrijven onderzoekers in Biology Letters.
Om uit te vogelen of en hoeveel de versieringen het zicht beperken, hebben de onderzoekers de fazanten een oogonderzoek gegeven. Met een oogspiegel, een tool die oogartsen gebruiken om het netvlies te bekijken, schenen ze licht in de ogen van de vogels. Daarbij keken ze of het licht werd weerkaatst. Vlak achter of in het netvlies zit een reflecterende laag cellen – die zorgt er bijvoorbeeld ook voor dat de ogen van katten licht lijken te geven als ze in het donker in de koplampen van een auto kijken.
Door te kijken uit welke hoeken het licht nog werd weerkaatst, konden ze vaststellen dat het gezichtsveld van mannetjesgoud- en ladyamherstfazanten tijdens het broedseizoen 41 procent kleiner is dan dat van vrouwtjes. Vooral de bovenkant van het gezichtsveld is beperkt (zie foto hieronder). Je zou het kunnen vergelijken met het zitten op de eerste rij in een theater en proberen omhoog te kijken terwijl je een pet op hebt.
Links het zicht van een mannatjesfazant tijdens de baltsperiode, rechts het zicht van een vrouwtje. Beeld: Lamond et al., Biology Letters (2025).
Makkelijkere prooi
Het onderzoek was uitgevoerd met vogels in gevangenschap, daardoor is het nog onduidelijk of wilde vogels veel last ondervinden van de toupet en cape. Maar de onderzoekers vermoeden dat de mannetjes door de handicap makkelijker ten prooi vallen, zeker wanneer ze tijdens het foerageren naar beneden kijken. Wanneer de vogels in september en oktober ruien, verbetert hun gezichtsvermogen doordat ze hun versieringen verliezen.
Volgens de onderzoekers is dit het eerste bekende geval van verschillen in zicht tussen mannetjes- en vrouwtjesvogels. En het is ook het eerste bekende geval van een vogel waarvan het gezichtsveld in de loop van het jaar verandert.
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!