De onderzeese vulkaanuitbarsting bij Tonga in januari 2022 was een van de grootste ooit gemeten. KIJK-lezer Piet van Blokland vraagt zich daarom af of zo’n onderzeese vulkaanuitbarsting invloed heeft op de zeewatertemperatuur.

Onder de zeespiegel vinden naast afzonderlijke uitbarstingen van ‘klassieke’ onderzeese vulkanen ook veel uitgestrektere vulkanische fenomenen plaats. Zo wordt continu nieuwe oceaanbodem gevormd langs de Mid-Atlantische Rug en bevindt zich ter hoogte van Hawaï een vulkanische hotspot die al actief was ten tijde van de dinosauriërs. Daardoor kunnen we eigenlijk niet spreken over onderzees vulkanisme als losstaande gebeurtenissen; het gaat hier om een voortdurend proces. 

Lees meer:

• Vulkaanuitbarsting bij Tonga produceerde heftigste bliksemstorm ooit
• Hoeveel vulkaanuitbarstingen zijn er per jaar?

Onvoorstelbaar grote hoeveelheden zeewater

Ruim 70 procent van het aardoppervlak is bedekt met zeeën en oceanen. Omdat de gemiddelde waterdiepte van oceanen meer dan 3,5 kilometer bedraagt, hebben we het hier over haast onvoorstelbaar grote hoeveelheden zeewater. Hoewel veel vulkanisme zich dus onder de zeespiegel afspeelt, wordt de wereldwijde zeewatertemperatuur hier maar minimaal door verhoogd. Het totale volume zeewater is ten opzichte van het oppervlak dat contact heeft met de vulkanische ondergrond simpelweg te groot om al het zeewater merkbaar op te kunnen warmen. Een enkele onderzeese vulkaanuitbarsting zal dus maar een verwaarloosbare invloed op de regionale zeewatertemperatuur uitoefenen.

Unieke ecosystemen

Daarmee is niet gezegd dat vulkanische activiteit helemaal geen invloed op zeewatertemperaturen heeft. Rond zogenoemde hydrothermale bronnen ontsnapt heet water uit de oceaanbodem dat mineralen en chemicaliën uit de aardkorst bevat. Door de hoge waterdruk die daar heerst kan dit water 350 graden Celsius bereiken zonder te koken. Naast bizarre geologische structuren die zich hier vormen uit neerslaande mineralen, ontstaan er ook unieke ecosystemen met organismen die onder extreme omstandigheden kunnen gedijen. 

Deze vraag kon je vinden in KIJK 10/2023.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze special geven we antwoord op 178 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Dennis Voeten

Beeld: Telusa Fotu/AFP/Getty Images