Elke taal heeft een eigen woordenschat, maar soms lijken woorden uit verschillende talen sterk op elkaar, zoals ‘vijf’, dat verdacht veel weg heeft van het Engelse ‘five’ en het Duitse ‘fünf’. Is dat toeval?

Nee. Het Nederlands, Engels en Duits komen allemaal voort uit dezelfde vooroudertaal. Deze woorden hebben elk hun eigen klankveranderingen ondergaan, maar het gemeenschappelijke bronwoord is nog herkenbaar.

Lees ook:

• Is er een relatie tussen taal en COVID-19?
• Is er een grens aan het aantal talen dat je kunt leren?

Oertaal

Er bestaan ook woorden die niet in drie, maar in álle talen op elkaar lijken. Taalwetenschappers ontdekten bijvoorbeeld dat talen overal ter wereld een soortgelijk woordje hebben waarmee je om verheldering kunt vragen wanneer je iemand niet hebt verstaan of begrepen. In het Nederlands gebruiken we daar ‘huh?’ voor, in het Maleis ‘ha?’, in het Spaans ‘e?’, in het Vietnamees ‘a?’, en ga zo maar door. Het is dus niet overal exact hetzelfde woord, maar overal bestaat het uit één lettergreep, gevormd door een klinker met eventueel een h ervoor.

Zijn alle talen van de wereld dan familie, en had die vooroudertaal een huh-achtig woord? Dat is niet aannemelijk. Zelfs als zo’n unieke oertaal heeft bestaan, zouden de klankveranderingen per taal inmiddels zo groot zijn dat we in hedendaagse woorden geen gelijkenissen meer zouden zien.

Huh?

De ontdekkers van ‘huh?’ hebben een alternatieve verklaring voor zijn internationale succes. In plaats van dat één woord zich over alle talen verspreid heeft, is het volgens hen andersom: alle talen zijn onafhankelijk van elkaar op hetzelfde woord uitgekomen. Alle taalgebruikers hebben tenslotte behoefte aan een kort woordje waarmee je snel om verduidelijking kunt vragen.

Een ultrakort woordje, dat uit veelvoorkomende klanken bestaat, voldoet perfect aan de functieomschrijving: makkelijk uit te spreken, en toch goed hoorbaar. Dat blijkt binnen alle talen de ideale optie voor een communicatief alarmsignaal.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 3/2021.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. 

Tekst: Sterre Leufkens

Beeld: iStock/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!