Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Onze 26 letters kennen een volgorde die ervoor zorgt dat we onze woorden makkelijk kunnen ordenen. Maar het Mandarijn-Chinees kent een stuk of 12.000 karakters. Hoe kun je die overzichtelijk op een rijtje zetten?
Om karakters in een woordenboek terug te kunnen vinden, is een ordening bedacht. De meeste karakters bestaan uit twee onderdelen. Het ene, de ‘radicaal’, geeft aan in welke betekeniscategorie het woord valt: metaal, vrouw, mond, enzovoort. Het andere deel vertelt iets over de klank van het woord. Zo kun je het symbool voor de klanken ‘ma’ combineren met de radicaal ‘vrouw’: dan krijg je het karakter voor ‘moeder’. Maar combineer je het ‘ma’-tekentje met de ‘mond’-radicaal, dan heb je het woord ‘schelden’ geschreven.
Lees ook:
Radicalen
Er zijn maar liefst 188 radicalen – nog altijd te veel om in een onthoudbare standaardvolgorde te zetten. Daarom worden ze op volgorde gezet van het aantal pennenstreken dat je nodig hebt om ze te schrijven. Eerst komen de radicalen die je met één lijntje tekent, dan die met twee, en zo verder. Binnen de radicaalcategorieën staan de karakters dan weer op volgorde van het aantal pennenstreken dat je voor het klanktekentje nodig hebt.
Maar zelfs die code (pennenstreken radicaal + pennenstreken klankdeel) levert nog geen unieke combinatie op. Een Chinees woordenboek begint daarom met een soort register: als je binnen de pennenstreekcode de juiste optie hebt gevonden, word je verwezen naar het nummer van de pagina waar je de betekenis kunt vinden. Als die betekenissen al in het register stonden, kon je de verschillende opties nooit snel overzien. Nogal een complex gebeuren dus. In de praktijk zoeken Chinezen de woorden dan ook meestal online op. Dat scheelt een hoop geblader.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 10/2020.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Sterre Leufkens
Beeld: 123RF