Waarom hebben mannen een groter risico op kanker?

Naomi Vreeburg

09 August 2022 09:00

kanker

Uit een nieuwe studie zou blijken dat voornamelijk de biologische verschillen tussen de seksen ten grondslag liggen aan het verhoogde risico op kanker bij mannen.

“Het is misschien verbazingwekkend, maar twee willekeurige mannen of twee willekeurige vrouwen, verschillen genetisch minder van elkaar dan een broer en een zus”, vertelt tumorimmunoloog Peter Kuppen (Leids Universitair Medisch Centrum). Dit komt doordat mannen een extra geslachtshormoon hebben, het y-chromosoom. “Ook epigenetisch – welke genen aan en uit staan – verschilt sterk tussen man en vrouw.”

Onderzoekers van het Amerikaanse National Cancer Institute (NCI), waar Kuppen geen deel van uitmaakt, hebben geprobeerd te achterhalen of deze biologische verschillen de oorzaak zijn dat mannen een hoger risico hebben op verscheidene kankersoorten dan vrouwen. Of dat verschil in gedrag tussen de seksen, en blootstelling aan andere omgevingsfactoren van grotere invloed zijn.

Lees ook:

Slokdarmkanker

Hiertoe analyseerde het team de gegevens van maar liefst 171.274 mannen en 122.826 vrouwen die tussen 1995 en 2011 meededen aan een studie naar dieet en gezondheid. Van deze deelnemers kregen bijna 18.000 mannen een vorm van kanker, tegenover zo’n 8800 vrouwen. Zo hebben mannen 3,5 keer meer kans op een kwaadaardige tumor in het strottenhoofd, en lopen ze maar liefst 10,8 keer meer risico om slokdarmkanker te krijgen. Alleen het risico op schildkier- en galblaaskanker lag voor de heren lager.

Dit verschil werd slechts voor een deel veroorzaakt doordat mannen ander gedrag vertonen dan vrouwen. Bij longkanker bleek dit bijvoorbeeld voor 50 procent bepalend, gezien mannen vaker roken. Voor andere vormen van kanker lag dit percentage veel lager. Ook omgevingsfactoren speelden geen overheersende rol bij het verschil tussen de seksen. Biologische verschillen bleken de grootste invloed te hebben op het verhoogde risico op kanker bij mannen.

Kuppen plaatst wel een paar kanttekeningen bij de studie. Zo zijn voornamelijk blanke mensen van middel tot hogere sociale klasse meegenomen in het onderzoek. “De studie zou daarom nog moeten worden bevestigd in een populatie met een heel andere etnische achtergrond”, zegt de tumorimmunoloog. Ook werden de gedragsfactoren door de deelnemers zelf gerapporteerd – en op slechts één moment. “In de loop van de tijd kan dit gedrag zijn veranderd, en misschien heeft niet iedereen zijn of haar status gecorrigeerd.”

Immuunsysteem

Maar over het algemeen vindt Kuppen het een interessante studie, en hij denkt hardop na over een verklaring van de resultaten. “Biologische verschillen uiten zich niet alleen in uiterlijk en anatomie. Zo hebben vrouwen ook een sterkere immuunreactie dan mannen. Daardoor zijn ze enerzijds beter beschermd tegen infecties, maar anderzijds is de kans op een auto-immuunreactie ook groter”, vertelt hij. “Het is steeds duidelijker dat het immuunsysteem een invloed heeft op kanker.” Misschien verklaart dit ook het verschil tussen mannen en vrouwen.

Kuppen vervolgt: “Naast deze verklaring noemt de studie het verschil in geslachtshormonen tussen mannen en vrouwen als mogelijke oorzaak. Van deze hormonen is bekend dat ze een sterke invloed hebben op celgroei, maar ook op het immuunsysteem.” Of dit ook echt dé reden is voor het verhoogde risico bij mannen, moet blijken uit vervolgstudies. “Deze studie laat echter wel zien dat we in onderzoek naar kanker en behandeling van kanker veel meer aandacht moeten hebben voor man-vrouwverschillen.”

Klinisch epidemioloog Sabine Siesling verbonden aan het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de Universiteit Twente beaamt dit: “Er zijn studies uitgevoerd op basis van de Nederlandse Kankerregistratie waar eveneens verschil in behandeling en in de uitkomsten van deze behandeling tussen mannen en vrouwen werden aangetoond. Het proces van keuze voor een behandeling en de werkzaamheid van verschillende middelen kan dus ook relateren aan sekseverschillen.”

Bronnen: Cancer, NCI via EurekAlert!

Beeld: Katharina Kon/SPL

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Mens