Waarom heelt de ene wond sneller dan de andere?

Naomi Vreeburg

17 May 2023 13:00

vrouw met pleister voor wond op knie

Een wond die een rechte lijn vormt, geneest minder snel dan een wond met een zigzagpatroon. Onderzoekers geven hier in een nieuwe studie een mogelijke verklaring voor.

Het is je wellicht nog nooit opgevallen, maar wondgeneeskundigen weten het al een tijdje: wonden die golven, oftewel een zigzagpatroon vormen, helen over het algemeen sneller dan een rechte kwetsuur. Wetenschappers van de Nanyang Technological University in Singapore suggereren dat dit komt doordat cellen sneller bruggen met elkaar maken in golvende wonden.

Lees ook:

Celbruggen bouwen

Om tot deze conclusie te komen, maakten de onderzoekers sneeën in een hydrogel. Deze synthetische wonden varieerden in breedte (van 30 tot 100 micrometer) en mate van zigzaggen. De hydrogel, een materiaal dat grotendeels uit water bestaat, was bezaaid met cellen uit de nieren van honden. Het zou gaan om een type epitheelcellen dat ook in de huid te vinden is.

Vervolgens bestudeerden de wetenschappers 64 uur lang het pad dat de cellen aflegden, en de snelheid waarmee ze de randen van de wonden met elkaar verbonden. Dit bruggen bouwen wordt ook wel met een duur woord reëpithelialisatie genoemd, en het is de manier waarop wonden op natuurlijke wijze helen.

Draaiende bewegingen

In een rechte snede bewogen de cellen in een rechte lijn, parallel aan de randen van de wond. In een synthetische wond met een zigzagpatroon maakten ze draaiende – “vortexachtige” – bewegingen, beschrijft farmacoloog Xu Hongmei in de nieuwe studie. “Op deze manier kwamen de cellen nabij de ene rand van de snede sneller in aanraking met de cellen nabij de rand ertegenover. Samen vormden ze dan sneller een brug.” Vijf keer sneller dan in een rechte wond om precies te zijn. 

wond
Op deze illustratie kun je goed zien dat de niercellen snel samenkomen in een synthetische wond met zigzagpatroon (wavy wound). Bij een rechte snede (straight wound) duurt dit langer.

Armand Rondas, specialist ouderengeneeskunde en complexe wondbehandeling, wijst erop dat het hier gaat om laboratoriumonderzoek, en we niet weten of epitheelcellen zich ook zo gedragen in echte wonden. In de woorden van Rondas: “Dit staat nog erg veraf van de situatie en reëpithelialisatie van wonden bij mensen.” Wondbioloog Harm Jaap Smit is het hiermee eens. Ook vraagt hij zich af of andere cellen dan niercellen van honden dit gedrag ook vertonen.         

Minder spanning

De onderzoekers uit Singapore hopen dat hun studie uiteindelijk leidt tot manieren om betere incisies te maken tijdens een operatie. De kans op infecties is immers kleiner als wonden sneller genezen. Er is namelijk nog een voordeel van een zigzagwond, zegt Smit. “Deze wond vangt veel beter spanning op, en kan de spanning beter verdelen”, aldus de wondbioloog.

Smit vraagt zich alleen wel af of je een zigzagwond wel klein genoeg kunt maken. “En het nadeel van een langere snede (meer kans op bacteriën in de wond) weegt denk ik niet op tegen het voordeel van minder spanning in het weefsel.” Kortom: er is nog een flinke slag te maken voordat deze studie zijn weg naar de operatietafel vindt.

Bronnen: PNAS, New Atlas

Beeld: Gary John Norman/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Mens