Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het verstaan van een tweede taal is een vak apart, maar waarom eigenlijk?
Zelfs als je die taal op school geleerd hebt, valt het niet mee om Frans of Duits te verstaan. Jarenlang heb je Franse woordjes gestampt, grammaticaregels geoefend, en teksten verklaard, maar op de camping bij Toulouse begrijp je geen woord van je Franse buren. Het verstaan van een tweede taal is een vak apart, en daar zijn allerlei redenen voor.
Lees ook:
Taal is vluchtig
Zo is taal een vluchtig fenomeen: een zin duurt een paar seconden en is dan weer verdwenen. Je hebt simpelweg geen tijd om even in je geheugen te graven wat dat ene woord ook alweer betekent. Als je überhaupt al begrijpt om welk woord het gaat – sprekers plakken woorden aan elkaar, wat het lastig maakt om te bepalen waar de grenzen liggen.
Een andere moeilijkheid is dat sprekers hun woorden reduceren: ze laten klanken weg of passen ze aan, om de zin makkelijker uitspreekbaar te maken. Zo zul je een Nederlander nooit precies ‘Ik weet het eigenlijk niet’ horen zeggen. Die zin klinkt eerder als ‘weekeiknie’. Lastig voor een tweede-taalleerder, die niet snapt waarom het opeens over een week, de KIJK of een knie gaat.
Letters weglaten
In je moedertaal leveren zulke reducties meestal weinig verstaproblemen op. Volgens Leidse onderzoekers in het project ‘Vaardig verstaan’ komt dat waarschijnlijk doordat je in je moedertaal veel vaker gereduceerde woorden hebt gehoord, en je daardoor de regels erachter hebt afgeleid. Nederlanders laten bijvoorbeeld graag de n op het eind van een woord weg: ‘hebben’ klinkt als ‘hebbe’. Als je dat weet, kun je op basis van een gereduceerde vorm het hele woord terugvinden. In een vreemde taal is dat moeilijk, omdat talen verschillende reductieregels hebben.
Moedertaalsprekers van het Duits laten bij het woord ‘haben’ bijvoorbeeld niet de n weg, maar de e: ‘habn’. Als je daar je Nederlandse reductieregels op toepast, kom je dus nergens. Wil je toch een goede verstaander worden? Het advies van taalkundigen is om veel naar de nieuwe taal te luisteren, het liefst in natuurlijke situaties waarin mensen allerlei onverwachte vormen gebruiken. Kortom: op naar de camping, en oren open!
(Meer weten? Kijk dan bij het onderzoeksproject ‘Vaardig verstaan’ op www.vaardigverstaan.nl.)
Deze vraag kon je vinden in KIJK 10/2019.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Sterre Leufkens
Beeld: iStock/Getty Images