Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De term kleurenblind suggereert dat mensen die hiermee kampen helemaal geen kleuren kunnen zien. Klopt dat?
Nee. Dat geldt alleen voor de enkele honderden mensen in ons land die lijden aan achromatopsie. Zij kunnen geen enkele kleur waarnemen en zien de wereld als in een zwart-witfilm.
Lees ook:
Rood-groen-kleurenblindheid
Veruit de meeste mensen die zichzelf kleurenblind noemen zijn niet ‘blind’ voor kleuren; ze zijn alleen niet goed in staat bepaalde kleuren te onderscheiden. In feite hebben ze een ‘kleurenzien-stoornis’. Dit is het gevolg van een mankement aan bepaalde kegeltjes, de lichtgevoelige cellen in het netvlies die ervoor zorgen dat we kleuren waar kunnen nemen. Die kegeltjes reageren op een bepaalde golflengte: rood, blauw of groen.
Volgens de Oogvereniging heeft één op de 12 mannen, tegenover één op de 250 vrouwen, een vorm van kleurenblindheid. Dat is best veel. Meestal is dit rood-groen-kleurenblindheid: de rode en/of groene kegeltjes werken niet optimaal. Het verschil tussen mannen en vrouwen ontstaat doordat de betrokken genen op het X-chromosoom liggen. In tegenstelling tot vrouwen hebben mannen één X-chromosoom, waardoor een mutatie in het betreffende gen direct leidt tot kleurenblindheid. Zo’n persoon ziet weinig of geen verschil tussen rood- en groentinten, want die krijgen allemaal een groen- of grijsachtig waas. Zo wordt aardbeien plukken, kleding combineren of beoordelen of je vlees gaar is een moeizaam klusje.
Maar het kan nog erger. Volgens NRC Handelsblad kwam in 1965 de militair Meinard Noothoven van Goor op de luchtmachtbasis Twente bijna in botsing met een landende straaljager. Omdat de onderste lamp van het verkeerslicht brandde, reed hij met zijn auto de startbaan op. Het vliegtuig miste hem rakelings. De oorzaak? De kleurenblinde militair had het onderste, rode stoplicht logischerwijs als groen geïnterpreteerd. Later richtte Noothoven van Goor het bureau Blind Color op, om ontwerpers, vormgevers en uitgevers erop te wijzen dat kleurenblinden geholpen zijn met dubbele aanwijzingen (bijvoorbeeld kleur én tekst) of met goed gekozen kleuren.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 9/2021.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Judith Neimeijer
Beeld: NASA/GSFC, ARIZONA STATE UNIVERSITY