Je zou het niet zeggen wanneer je een in jouw ogen onterechte boete ontvangt, maar de politie vervult een fundamentele rol in de maatschappij. Zo fundamenteel zelfs, dat ook de aan mensen verwante chimpansees wetshandhavers in hun samenleving blijken te kennen.

Chimpansees kennen een redelijk gecompliceerde samenleving waarin de slimste – en niet per se de sterkste – chimpansee ‘regeert’ en waarin regelmatig coups worden gepleegd. Reden genoeg voor wat politieoptreden op zijn tijd. En precies dat gebeurt, volgens onderzoek van een groep fysische antropologen van de Universiteit van Zurich.

De onderzoekers observeerden chimpansees op verschillende locaties, waaronder Burgers’ Zoo in Arnhem. Daarbij constateerden ze dat sommige chimps aan conflictresolutie doen, zonder dat zij daar zelf direct baat bij hadden. De acties van deze ‘politiemannen’ zorgden er wel voor dat de vrede bewaard bleef in de groep. De wetenschappers wijzen erop dat dit gedrag kan worden gezien als een soort vroege evolutionaire moraal.

Gevaar voor de samenhang

“Mensen zijn zicht sterk bewust van het gemeenschappelijk belang in een goed functionerende samenleving. Ons onderzoek toont dat de basis voor ons moraal gedrag diep geworteld is – het kan geobserveerd worden bij onze naaste verwanten”, zegt antropoloog Rudolf von Rohr. Deze vondst bevestigt ook onderzoek van de in Amerika woonachtige, Nederlandse primatoloog Frans de Waal, die betoogt dat de mens lang niet zo bruut is als doorgaans wordt gedacht.

De ordebewaarders van de groep chimpansees waren doorgaans hooggeplaatste leden van de gemeenschap. De primaten kunnen overigens nog wel een puntje zuigen aan onze agenten: de ‘politieoptredens’ bij de primaten vonden slechts spaarzaam plaats. De politiechimps grijpen verder bij een ruzie tussen meer dan twee groepsgenoten eerder in dan bij een duel, waarschijnlijk omdat een uitgebreider conflict een groter gevaar vormt voor de samenhang van de groep.

Bekijk ook onderstaand filmpje van TV Gelderland over de chimpansees in Burgers’ Zoo.

Bronnen: PLoS ONE, Discovery News

Beeld: AfricaForce/CC BY 2.0