Leren lezen en praten is een lastig klusje voor de meeste kinderen. Lezer Carmen Bos houdt zich bezig met de vraag: kun je het lezen of praten verleren? 

Het kan, maar alleen in extreem uitzonderlijke situaties. En die zijn niet onderzocht. Claartje Levelt, hoogleraar eerste taalverwerving aan de Universiteit Leiden, legt uit waarom je deze handelingen niet verleert: “Lezen en praten bestaan beide uit twee delen: een motorisch deel en een deel in de hersenen. Het motorische deel van spraak zou je misschien kunnen verleren als je het heel lang niet doet. Het kost dan namelijk moeite om de spieren aan het werk te zetten die nodig zijn om te praten.” Zo’n situatie, waarin iemand nooit meer zou praten, zelfs niet in zichzelf, is tamelijk ondenkbaar.

Naar het betreffende deel in de hersenen is wel onderzoek gedaan – bij mensen die emigreerden naar een land met een andere taal dan hun moedertaal. Levelt: “Die emigranten kunnen hun moedertaal wel verleren, maar niet hun vermogen om te lezen en praten. Ze maken dan waarschijnlijk wat fouten in de grammatica van hun moedertaal, of ze hebben moeite met het schrift, bijvoorbeeld als iemand uit China jarenlang geen karakters meer schrijft.”

Ook in medische situaties, bijvoorbeeld na een hersenbloeding, blijft het taalsysteem intact. “Bij mensen met de taalstoornis afasie is dat alleen minder toegankelijk, waardoor ze bijvoorbeeld te langzaam spreken.” Als je dus ooit hebt leren lezen en praten en je hersenen zijn nog intact, dan is het zeer onwaarschijnlijk dat je geen letter meer herkent of geen woord meer uit kunt brengen.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]!

Tekst: Christa Broekhuizen