Kort kauwen en kleine kiezen vormen nieuw bewijsmateriaal voor de theorie dat de mens ongeveer 2 miljoen jaar geleden is begonnen met koken.
We zijn zo slim doordat we hebben leren koken. Richard Wrangham van de Universiteit van Harvard is hiervan overtuigd. Tijdens de conferentie Evolution 2010 in Portland (VS) werd nieuw bewijsmateriaal voor deze theorie gepresenteerd.
Christopher Organ en Charles Nunn, twee Harvard-collega’s van Wrangham, onderzochten het kauwgedrag en de kiesgroottes van de mens. Het resultaat is dat vergeleken met andere primaten de mens kort kauwt en kleine kiezen heeft. Volgens de onderzoekers is dit een duidelijk teken dat de mens is aangepast aan het eten van gekookt voedsel.
Om erachter te komen wanneer dit is gebeurd, bekeken Organ en Nunn gebitten van uitgestorven mensachtigen. Hieruit bleek dat Homo habilis en Homo rudolfensis voor primaten normale kiesgroottes hadden. De latere Neanderthaler en onze directe voorouder Homo erectus hadden daarentegen kleine kiezen voor hun lichaamsgrootte. Volgens de onderzoekers wijst dit erop dat de mens ongeveer 2 miljoen jaar geleden is begonnen met koken.
Het idee achter de slim-door-koken-theorie is als volgt. Volgens Wrangham belandde ongeveer 2 miljoen jaar geleden per ongeluk het rauwe voedsel van een van onze voorouders in het vuur. Dit werd hierdoor gekookt, waarbij het eten makkelijker verteerbaar werd doordat celwanden werden afgebroken. Dit had gigantische voordelen: de mens hoefde niet meer heel de dag te kauwen en energie kon naar zijn meest hongerige orgaan gaan, de hersenen. Daarbij was intelligentie voordelig voor de mens: hoe intelligenter de vroege mens was, hoe meer nakomelingen hij kreeg. Hierdoor konden grotere hersenen ontstaan.
Wranghams theorie is niet waterdicht. Als de mens 2 miljoen jaar geleden begon met koken, zouden archeologische vindplaatsen van rond die tijd resten van gecontroleerd vuur moeten bevatten. Maar het oudste gevonden bewijs daarvoor stamt van ‘maar’ 790,000 jaar geleden.
Hiernaast is de slim-door-koken-theorie niet de enige theorie die onze hersenontwikkeling kan verklaren. 1,5 tot 2 miljoen jaar geleden zijn wij bijvoorbeeld meer vlees gaan eten. Vlees is energierijker dan plantaardig voedsel, wat ook de extra energie kan hebben geleverd voor de ontwikkeling van onze breinen.
In dit filmpje legt Richard Wrangham zijn theorie persoonlijk uit:
Bronnen: New Scientist
Beeld: rubberbullets/cc-by-sa 2.0