Gapen is aanstekelijk, niet alleen voor mensen, maar ook voor veel dieren. Chimpansees moeten zelfs gapen als ze robots dat zien doen, zo blijkt uit nieuw onderzoek.

Als iemand naast je in de trein flink zit te gapen, is de kans groot dat je zelf ook begint. Dit aanstekelijke effect is ook bij veel andere dieren gezien, waaronder apen, honden, katten en sommige vogels en reptielen. Een nieuwe studie in Scientific Reports laat nu zien dat chimpansees zelfs moeten geeuwen als ze kijken naar gapende robots.

Lees ook:

• Studie naar chimpansees: is plassen net als gapen aanstekelijk?
• Chimpansees vermoorden regelmatig hun soortgenoten

Gapen is een mysterie

Er bestaan meerdere theorieën over waarom dieren gapen. Mogelijk is het een manier om de hersenen te koelen of om je alert te houden. Daarnaast zou het ook een communicatieve functie kunnen hebben. Maar tot nu toe zijn die theorieën nog niet bewezen.

Wetenschappers begrijpen ook nog niet waarom gapen aanstekelijk werkt. Sommige dieren moeten zelfs gapen als ze andere diersoorten dat zien doen. Chimpansees worden bijvoorbeeld aangestoken door gapende mensen. Onderzoekers van onder andere de University of London waren benieuwd of chimpansees ook moeten gapen door een robot.

Robot laat chimpansees gapen

Ze ontwikkelden een robothoofd dat eruitzag als een mensenhoofd, een zogenoemde androïde. Met 33 rotatiemotoren die functioneerden als spieren kon de androïde menselijke gezichtsuitdrukkingen nadoen, waaronder geeuwen.

De onderzoekers lieten veertien volwassen chimpansees in vier sessies van een kwartier naar het robothoofd kijken. De androïde vertoonde in die periodes neutrale gezichtsuitdrukkingen en gaapte een paar keer. Af en toe deed hij ook zijn mond open, maar niet zo ver en wijd als bij een gaap.

Acht van de veertien chimpansees gaapten soms nadat de androïde dat ook deed. In totaal werden zo 45 geeuwen uitgelokt. Na het openen van de robotmond werden daarentegen maar 13 geeuwen geregistreerd. De chimpansees deden de mondbeweging wel 23 keer na. Bij neutrale gezichtsuitdrukkingen werd er maar vier keer gegaapt.

Chimpansees bouwden nesten

Het viel verder op dat apen na het zien van een gaap veel vaker gedrag vertoonden dat wordt geassocieerd met slaperigheid. Ze verzamelden bijvoorbeeld nestmateriaal of gingen liggen. Dit zou erop kunnen duiden dat gegaap voor chimpansees een signaal kan zijn om te gaan rusten.

Volgens de onderzoekers is dit het eerste onderzoek dat aantoont dat een dier wordt aangestoken door een levenloos object. Eerder bleek wel al dat chimpansees moesten geeuwen na het zien van animaties van gapende soortgenoten.

Bron: Scientific Reports

Beeld: Fiona Rogers/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!