Studie naar chimpansees: is plassen net als gapen aanstekelijk?  

Tim Tomassen

21 januari 2025 09:00

Chimpansees, uit een studie zou blijken dat plassen aanstekelijk is

Chimpansees die een soortgenoot zien plassen, moeten vervolgens zelf ook vaak hun blaas legen, zo blijkt uit een nieuwe studie.

Wanneer de persoon naast je in de trein uitgebreid zit te gapen, is de kans groot dat jij vervolgens ook die drang voelt. Het gedrag is aanstekelijk. Volgens biologen van Kyoto University (Japan) geldt dat voor plassen waarschijnlijk ook. Dat schrijven ze in vakblad Current Biology, na een onderzoek met chimpansees.

Lees ook:

1328 plasmomenten

De onderzoekers kwamen op dit idee nadat het hen opviel dat de twintig in gevangenschap levende chimpansees in Kumamoto Sanctuary allemaal vaak rond hetzelfde moment gingen plassen. Daarop besloten ze het gedrag beter te bestuderen. Meer dan 600 uur lang observeerden ze de chimpansees en registreerden in die tijd 1328 plasmomenten.

Toen ze vervolgens de data analyseerden, bleek dat de plasmomenten veel meer geclusterd waren dan dat je zou verwachten als de apen simpelweg op willekeurige momenten hun blaas zouden legen. De kans dat een chimpansee ging plassen, werd bovendien groter als hij dichter in de buurt was van een plassende aap. Dit suggereert volgens de onderzoekers dat plassen net als gapen waarschijnlijk aanstekelijk is.

Chimpansees in Kumamoto Sanctuary.
Chimpansees in Kumamoto Sanctuary.

Rangorde beïnvloedt aanstekelijkheid

Opmerkelijk was dat het plasgedrag beïnvloed werd door de sociale rangorde. “Dat verraste ons”, zegt Ena Onishi, een van de onderzoekers. “Omdat er geen eerdere studies waren over aanstekelijk urineren, trokken we parallellen met aanstekelijk gapen. Op basis hiervan verwachtten we aanvankelijk dat eventuele sociale invloeden zouden lijken op die van gapen, zoals een sterkere aanstekelijkheid tussen individuen met een hechte band. Maar onze resultaten toonden hier geen bewijs voor. In plaats daarvan zagen we een duidelijke invloed van sociale rang, waarbij individuen met een lagere rang eerder geneigd waren om het urineren van anderen te volgen.”

De onderzoekers weten nog niet waarom rangorde de aanstekelijkheid beïnvloedt, maar ze hebben wel theorieën. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat niet-dominante chimpansees meer letten op andere groepsleden. Het kan ook zo zijn dat ze op deze manier hun sociale band met dominantere chimps willen versterken. Maar om meer te kunnen zeggen over de functie en onderliggende mechanismes van aanstekelijk plassen, is meer onderzoek nodig. Bijvoorbeeld bij wilde chimpansees en andere diersoorten.

De kans dat plassen bij mensen ook aanstekelijk werkt, is volgens de Japanse biologen groot. Het is bijvoorbeeld algemeen bekend dat het geluid van stromend water ervoor kan zorgen dat je moet plassen. Bovendien zoeken we regelmatig gezamenlijk het toilet op. Italianen hebben daar zelfs een spreekwoord voor: “Wie niet in gezelschap plast, is een dief of een spion” (Chi non piscia in compagnia o è un ladro o è una spia).

Bronnen: Current Biology, Cell Press via EurekAlert!

Beeld: Kumamoto Sanctuary

cover kijk 3-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

Meest gelezen

Bestel nu!