Terwijl een kleine kreeftachtige eet, vervoert hij geslachtscellen van het roodwier. Hierdoor kan de alg voortplanten, ontdekten wetenschappers.

Er zijn bijzondere ‘vriendschappen’ in de natuur te vinden. Neem de bij en de bloem. De bij eet van de nectar en de bloem profiteert van zijn hulp bij de bestuiving. Zo’n interactie blijkt nu ook te bestaan bij de zeewieren in de oceaan, schrijft een team van biologen, onder leiding van Emma Lavaut van de Sorbonne-Universiteit in Chili, in het wetenschappelijke tijdschrift Science.

Lees ook:

• Pissebed helpt energieproducent
• Zeewier surft duizenden kilometers naar kust Antarctica

Aquariums

Het roodwier Gracilaria gracilis groeit vooral in relatief stilstaand water nabij kustgebieden. Omdat de mannelijke geslachtscellen (spermatia genoemd) van deze alg geen staartje hebben, kunnen ze niet makkelijk zelf naar de vrouwelijke geslachtscellen (eicellen) zwemmen. De zeestroming helpt ook niet erg mee. Dus moet de hulp bij de voorplanting van dit zeewier ergens anders vandaan komen.

De wetenschappers besloten dit uit te zoeken. Ze bestudeerden aquaria met roodwier en een kleine kreeftachtige, de gewone zeepissebed, die eveneens voorkomt in dit leefgebied. Toen zagen ze de mutualistische interactie tussen beide soorten, een relatie waarbij ze van elkaar profiteren.

Eten en schuilen

Die relatie werkt als volgt. De pissebed is blij met het eten dat zich op de bladeren van het roodwier bevindt: micro-algen die diatomeeën heten. Bovendien kunnen ze er schuilen voor roofdieren. Het roodwier spint hier garen bij doordat de kleine diertjes de spermatia – die op hun lichaam blijven kleven – vervoeren naar de eicellen terwijl ze tussen de planten heen en weer zwemmen. Het verwijderen van de diatomeeën van de bladeren helpt het roodwier bovendien bij het groeien.

Lavaut en collega’s denken dat deze relatie al heel lang bestaat, mogelijk als sinds het ontstaan van het roodwier, zo’n 1,2 miljard jaar geleden. De gewone zeepissebed is nog maar 300 miljoen jaar oud, maar de onderzoekers vermoeden dat er vóór die tijd andere zee-ongewervelden moeten zijn geweest die de plant bij zijn bestuiving hielpen. Als dat klopt, zou dat betekenen dat dier-geholpen bestuiving van planten bestond vóór de eerste planten op land ontstonden. Een wel héél oude vriendschap dus.

Voortplanting stimuleren

“Erg gaaf, deze onverwachte ontdekking van onderwaterbestuiving”, reageert zeewierbioloog Jeanine Olsen van de Rijksuniversiteit Groningen op de studie. “We wisten het al van zeegrassen, maar dit is het eerste zeewier. Naast dat deze interactie al heel lang blijkt te bestaan, zou het ook zomaar kunnen dat het zowel in zee als op land meermaals is geëvolueerd.”

Volgens Olsen kan de ontdekking van deze relatie interessant zijn voor de voedsel- en chemische industrie. “Omdat er nu een manier is ontdekt om de voorplanting van rode zeewieren te stimuleren. Ook denk ik dat biologen er blij mee zullen zijn. Het verschil tussen dierlijke bestuiving in zee en op land kan nu verder worden ontrafeld.”

De bestuiving van roodwier door zeepissebedden wordt trouwens bedreigd door klimaatverandering, vervuiling en verzuring van de oceanen. Beide soorten zijn daar erg gevoelig voor. Hopelijk helpt de ontdekking bij het wakker schudden van beleidsmakers en gaat deze bijzondere ‘vriendschap’ niet verloren.

Bronnen: Science, AAAS via EurekAlert!, Chinese Academy of Sciences Headquarters via EurekAlert!

Beeld: 123RF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!