Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Wetenschappers ontdekken dat clownvissen hun lichaamslengte verkleinen tijdens hittegolven, wat hun overlevingskansen aanzienlijk vergroot.
De oranje clownvis (Amphiprion percula), die ook wel bekend staat als Nemo in de animatiefilm Finding Nemo, leeft in zeeanemonen bij koraalriffen in de Indische en Stille Oceaan. Daar komen nu steeds vaker periodes van uitzonderlijk warm zeewater voor – zogenoemde mariene hittegolven. Wetenschappers ontdekten dat deze clownvissen een wel heel interessante strategie hebben om die hittegolven te overleven: ze verkleinen hun lichaamslengte. Hierover schrijven de onderzoekers in Science Advances.
Hittegolven
Mariene hittegolven komen wereldwijd steeds vaker voor door klimaatverandering. Volgens het IPCC (het panel voor klimaatveranderingen) zijn zulke hittegolven inmiddels twintig keer waarschijnlijker dan vóór het industriële tijdperk. Voor koraalriffen en hun bewoners, zoals clownvissen, zijn deze hittepieken levensbedreigend: ze leiden tot koraalverbleking, minder voedsel en verstoorde ecosystemen.
De wetenschappers hadden het vermoeden dat clownvissen kleiner worden door die hitte. Om dat te onderzoeken, volgden ze gedurende vijf maanden in 2023, tijdens een intense hittegolf in Kimbe Bay, Papoea-Nieuw-Guinea, 67 clownvisbroedparen. Ze maten de lengte van de vissen in die tijd zes keer.
Wat bleek? Bijna driekwart van de vissen nam minstens één keer in lengte af tijdens deze hittegolf, en 41 procent zelfs meerdere keren. Ze slonken ongeveer drie centimeter, maar dit verschilde ook sterk per vis. Opmerkelijk was dat broedparen vaak synchroon krompen, waarbij dominante vrouwtjes groter bleven dan hun mannelijke partners. Dat lijkt cruciaal te zijn om de sociale hiërarchie binnen de groep te behouden en conflicten te vermijden tijdens die stressvolle periodes. En de strategie bleek erg succesvol: clownvissen die krompen hadden tot 78 procent meer kans om de verhoogde temperaturen te overleven.
Tijdelijke oplossing
In warmer water zit minder zuurstof en de stofwisseling van vissen neemt toe. Door te krimpen, passen de clownvissen hun stofwisselingsbehoeften aan en kunnen ze de hitte overleven. Ook zouden ze met een kleiner lichaam minder voedsel nodig hebben tijdens stressvollere periodes.
Het exacte mechanisme achter de krimp is nog niet helemaal duidelijk. De onderzoekers vermoeden dat de vissen mogelijk botmateriaal herabsorberen om hun lengte te verminderen. Iets vergelijkbaars is al eerder bij andere diersoorten waargenomen: zeeleguanen kunnen bijvoorbeeld een deel van hun botmateriaal weer opnemen om ook te krimpen als ze in veel stress verkeren.
Het krimpen van clownvissen blijkt een tijdelijke aanpassing te zijn. Zodra de omgevingstemperaturen verlagen, kunnen de vissen weer groeien tot hun oorspronkelijke lengte. Maar met de voorspelde toename van intensere mariene hittegolven, is het onzeker of deze strategie op lange termijn voldoende zal zijn om hun voortbestaan te garanderen.
Bronnen: Science Advances, EurekAlert!
Beeld: Carolina Mariani/Pixabay