Zeven dieren die naar bekende figuren zijn vernoemd

Laurien Onderwater

06 November 2023 15:00

Byoncé en de vlieg die naar de zangeres is vernoemd naast elkaar.

Wetenschappers pleiten ervoor dat planten en dieren geen ‘aanstootgevende’ namen meer kunnen krijgen. Voor sommige soorten komt die aanpassing te laat.

Al geruime tijd discussiëren biologen of wetenschappelijke namen van dier- en plantensoorten, die bijvoorbeeld naar dictators zijn vernoemd, moeten worden aangepast. De American Ornithological Society (AOS) is een van de eerste instanties die gehoor geeft aan de oproep het wél te doen. Tachtig vogelsoorten, waarvan de naam hulde bracht aan racistische of koloniale personen, moeten een nieuwe naam krijgen. Dat maakte de AOS onlangs bekend.

KIJK somt zeven dieren op die eveneens een opmerkelijke benaming hebben gekregen van wetenschappers. We trappen af met de ergste.

Lees ook:

1) Anophthalmus hitleri 

Geeloranje kever die vernoemd is naar Adolf Hitler.

En de titel voor grootste schaamnaam gaat naar… Anophthalmus hitleri. Het blinde kevertje werd begin jaren dertig ontdekt in een Sloveense grot en vervolgens verkocht aan de Oostenrijkse entomoloog en verzamelaar Oskar Scheibel. Die vernoemde hem “uit bewondering” naar de net tot bondskanselier verkozen Adolf Hitler. Ondanks dat de naam op z’n zachtst gezegd aanstootgevend is, wil de International Commission on Zoological Nomenclature (ICZN) het kevertje geen nieuwe naam geven.

© Michael Munich/ CC BY-SA 3.0

2) Hypopta mussolinii

Nog zo’n soortennaam die in het rijtje van schaamnamen past. Hypopta mussolinii is een vlindersoort die in 1927 zijn naam heeft gekregen van een bewonderaar van de Italiaanse dictator Benito Mussolini. En het blijft niet bij deze twee heren; andere soortennamen vereren koning Leopold II en de conquistador Hernán Cortés.

3) Paramonovius nightking

Vlieg die lijkt op de Night King uit Game of Thrones

Games of Thrones-fans zullen direct het gezicht van de leider van de White Walkers herkennen in dit vliegje dat erg op een bij lijkt. Mede om die reden doopte de Australische entomoloog Bryan Lessard hem tot Paramonovius nightking. Maar er zijn nog meer overeenkomsten met het Games of Thrones-personage. Lessard: “Ze komen allebei alleen in de winter voor en hebben een kroon van doornachtige stekels op hun kop. De vrouwelijke vliegen leggen hun eitjes op andere insecten, die uitkomen en vervolgens dat insect van binnenuit opeten, waardoor ze in wandelende zombies veranderen, net als de echte Night King.”

4) Spongiforma squarepantsii

Hij woont in een ananas diep in de zee en hij ziet zo geel als een kaassoufflé, luidt het liedje van een welbekend tekenfiguur. Toch is de in 2011 ontdekte Spongiforma squarepantsii geen zeespons, maar een paddenstoel. De paddenstoelensoort heeft wel een belangrijk kenmerk gemeen met een spons: hij zuigt water op en neemt, na uitwringen, zijn oorspronkelijke vorm weer aan.

5) Attenborosaurus

Fossiel van uitgestorven zeereptiel dat vernoemd is naar Sir David Attenborough in een musuem.

Als iemand het verdient om een dier naar hem te hebben vernoemd, is het Sir David Attenborough wel. De Britse bioloog en presentator heeft tal van bekroonde natuurdocumentaires, waaronder Planet Earth en Life on our Planet. De 97-jarige zet zich nog altijd keihard in voor natuurbehoud.

Verschillende diersoorten dragen Attenboroughs naam, waaronder de mierenegelsoort Zaglossus attenboroughi, de hagedis Platysaurus attenboroughi, en de kikker Pristimantis attenboroughi. Toch is de benaming van de Attenborosaurus, een uitgestorven zeereptiel, extra betekenisvol. Het gaat hierbij namelijk niet om één dier, maar om een geslacht – oftewel, een hele groep verwante organismen met vergelijkbare kenmerken.

6) Scaptia beyoncea

Waarom een paardenvlieg naar een van de beroemdste zangeressen in de wereld is vernoemd? Goeie vraag. Wij snapten hem ook niet meteen, maar volgens de naamgever – de Australische entomoloog Bryan Lessard (daar heb je hem weer) – deed het goudkleurige achterwerk van de vlieg denken aan Queen B. “Het waren de unieke dichte gouden haren op het achterlijf van de vlieg die me ertoe brachten om deze vlieg een naam te geven ter ere van de legendarische zangeres, artieste en actrice Beyoncé. Bovendien gaf het me de kans om de leuke kant van taxonomie te demonstreren – het benoemen van soorten.” Hoe de zangeres het zelf vindt dat een Australische daas naar haar is vernoemd, is niet bekend.

7) Eriovixia gryffindori

Doet dit spinnetje je ergens aan denken? De Indiase bioloog Javed Ahmed en zijn collega’s vonden van wel. Het dier vertoont overeenkomsten met de zogenoemde Sorteerhoed uit de Harry Potter-reeks. En na het bekijken van de genitaliën van de spin, kwamen ze erachter dat het om een nieuwe soort zou gaan. Vandaar dat ze hem de toepasselijke naam Eriovixia gryffindori gaven. Het laatste woord is een verwijzing naar de Harry Potter-tovenaar Goderic Griffoendor, die de sprekende Sorteerhoed ooit in zijn bezit had.

Rest de vraag: waarom lijkt Eriovixia gryffindori op de Sorteerhoed? Nou, eigenlijk probeert de spin overeenkomsten te tonen met een blad om aan het oog van zijn vijanden te ontsnappen. Toch viel hij de onderzoekers juist op door zijn vermomming.

Spin en de Sorteerhoed naast elkaar.
Links de sorteerhoed uit de Harry Potter-reeks en rechts de spinnensoort Eriovixia gryffindori. © Suzelfe/CC BY-SA 4.0/Sumukha J. N.

Bronnen: The Guardian, BBC, New York Times

Openingsbeeld: Bryan Lessard/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Science