Eerste ivf-zwangerschap neushoorns: diersoort is misschien te redden

Tim Tomassen

24 January 2024 16:50

Noordelijke witte neushoorn op het gras

Angalifu, een mannelijke noordelijke witte neushoorn in het San Diego Wild Animal Park. Angalifu stierf van ouderdom op 14 december 2014.

Een ivf-doorbraak stelt wetenschappers hoopvol dat ze de noordelijke witte neushoorn van uitsterven kunnen redden – er zijn nog maar twee van deze dieren op de planeet.

Wetenschappers hebben voor het eerst een neushoorn zwanger gekregen via ivf. Ze creëerden daarvoor een neushoornembryo in het lab en brachten die over naar een draagmoeder. De procedure werd uitgevoerd met zuidelijke witte neushoorns, een nauwe verwant van de zo goed als uitgestorven noordelijke witte neushoorn.

Wetenschappers van BioRescue, een internationaal consortium dat deze soort probeert te redden, voerden de procedure uit. Tegen de BBC vertellen ze dat ze er vertrouwen in hebben dat ze deze prestatie kunnen herhalen met embryo’s van de noordelijke witte neushoorn.

Lees ook:

Streng bewaakt

Ooit kwam de noordelijke witte neushoorn in vrijwel heel Centraal-Afrika voor, maar illegale stroperij heeft de wilde populatie uitgeroeid. Nu zijn er nog maar twee dieren over: twee vrouwtjes, Najin en haar dochter Fatu. Beide voormalige dierentuindieren worden steng bewaakt in een beschermd natuurgebied in Kenia.

Omdat de twee vrouwtjes zich niet kunnen voortplanten, is de soort technisch gezien uitgestorven. Maar nu wil het BioRescue-team deze dieren met behulp van ivf terugbrengen van de rand van de afgrond.

‘Flinke uitdaging’

De eerste tests werden uitgevoerd met embryo’s van de nauw verwante zuidelijke witte neushoorn. De procedure bleek erg ingewikkeld en het project duurde jaren. “Het is een flinke uitdaging om bij zo’n groot dier een embryo in het voortplantingskanaal, dat zich bijna 2 meter in het dier bevindt, te plaatsen”, vertelt een van de wetenschappers aan de BBC.

Na dertien pogingen was het eindelijk raak. Helaas overleed de draagmoeder zeventig dagen na aanvang van de zwangerschap aan een niet-gerelateerde bacteriële infectie. Een autopsie onthulde dat de mannelijke foetus van 6,5 centimeter zich goed ontwikkelde en 95 procent kans had om levend geboren te worden. Ondanks de noodlottige afloop van het experiment, liet dit zien dat de techniek werkt en dat het mogelijk is om neushoorns te bezwangeren via ivf.

Geldverspilling?

De volgende stap is om embryo’s van de noordelijke witte neushoorn in zuidelijke witte neushoorndraagmoeders te plaatsen. Er zijn daarvoor slechts dertig ingevroren embryo’s beschikbaar. Deze zijn gemaakt met eicellen van Fatu en spermacellen van twee mannetjes die inmiddels zijn overleden.

De wetenschappers realiseren zich dat ivf alleen de soort niet kan redden – er zou namelijk niet genoeg genetische variatie zijn om een stabiele populatie te creëren. Daarom werken ze ook aan experimentele technieken om nieuwe sperma- en eicellen te maken van stamcellen en kijken ze naar manieren om DNA uit botten in musea te gebruiken.

Maar ook dat zal enorm veel tijd en geld kosten. Sommige wetenschapers vinden daarom dat je het geld beter kunt besteden aan bedreigde dieren die eenvoudiger te redden zijn. BioRescue is het daar niet mee eens. Volgens de organisatie is het uitsterven van de noordelijke witte neushoorn volledig veroorzaakt door mensen die de dieren doden voor hun hoorns. Mensen zouden daarom ook verantwoordelijk zijn om de soort te redden.

Bronnen: BBC, The Guardian

Beeld: Sheep81/Wikimedia Commons

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Science