Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Dankzij een glasvezel in een boorgat vonden geologen trillingen in een ijsstroom in Groenland. Wat betekent dat voor de zeespiegelstijging?
De Groenlandse ijskap is met een oppervlak van 1,7 miljoen vierkante kilometer de op een na grootste ijsmassa ter wereld, na de Antarctische ijskap. Zou hij in zijn geheel smelten, dan zou de zeespiegel ruim 6,5 meter stijgen.
Dat gebeurt natuurlijk niet zomaar, maar wel brengen zogenoemde ijsstromen elk jaar heel wat ijs van de ijskap naar de zee. De grootste van die rivieren van ijs is de North East Greenland Ice Stream (NEGIS), die zo’n 12 procent van de Groenlandse ijskap beslaat. Nu blijkt dat de NEGIS talloze kleine ijsbevingen vertoont, waardoor hij anders ‘stroomt’ dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit onderzoek van het ETH Zürich, gepubliceerd in Science.
Lees ook:
- Dit zijn de vijf zwaarste aardbevingen ooit gemeten
- Rivier ontdekt onder Antarctische ijskap
- ‘Er vinden veel meer aardbevingen plaats op Antarctica’
Als stroperige honing?
Verandering in de stroomsnelheid van ijsstromen kan gevolgen hebben voor de mate van zeespiegelstijging. Onderzoek hiernaar is dus belangrijk. Dit gebeurt bijvoorbeeld via computersimulaties.
Deze modellen gaan uit van een continue maar trage stroomsnelheid van de ijsrivieren, ongeveer zoals stroperige honing. Maar satellietdata laten zien dat die veronderstelling niet altijd klopt. Hoe dat kan, wilden geoloog Andreas Fichtner en collega’s graag uitzoeken.
Metingen met glasvezel
De onderzoekers lieten een glasvezel zakken in een boorgat van 2700 meter diep in het midden van de NEGIS. Daarmee konden ze 14 uur lang seismische metingen doen in het ijs. Ze ontdekten kleine ijsbevingen die zich als een sneeuwbaleffect door het ijs verspreiden.
Volgens Fichtner en zijn team verklaren de trillingen het verschil tussen de computersimulaties en de satellietmetingen. De bevingen zorgen ervoor dat het ijs niet in een gelijkmatig tempo naar de zee beweegt, maar eerder met horten en stoten. De stroomsnelheid varieert dus continu.
Giga-vulkaanuitbarsting
Waarom is deze seismische activiteit van de NEGIS niet eerder gevonden? Dat komt volgens de onderzoekers doordat er zich op 900 meter diepte een laag vulkanische deeltjes bevindt, die voorkomt dat de trillingen het oppervlakte bereiken.
De laag is ontstaan door een gigantische uitbarsting van Mount Mazama in de Amerikaanse staat Oregan zo’n 7700 jaar geleden. Dat is bijna 10.000 kilometer verderop. De deeltjes zijn toen – na een lange reis – als sneeuw uit de lucht gevallen en op de ijsrivier beland.
IJsbevingen bevestigen
De sporen van vulkanische deeltjes zijn ook meteen de reden voor het ontstaan van de ijsbevingen. Ze destabiliseren namelijk het ijs, wat tot microscheurtjes leidt. Schuiven deze breukvlakken vervolgens tegen elkaar, dan krijgt je trillingen.
Fichtner en collega’s hopen dat hun ontdekking kan leiden tot betere computermodellen van ijsstromen. En daarmee een betere schatting van de huidige zeespiegelstijging. Maar eerst willen ze de bevindingen van de ijsbevingen bevestigen door ook glasvezelmetingen te doen in andere Groenlandse (en mogelijk ook Antarctische) ijsrivieren.
Bronnen: Science, ETH Zürich via EurekAlert!
Beeld: Christine Zenino/CC-BY-2.0