“Als een zwart gat licht kan aantrekken, betekent dit dat licht ook een gewicht heeft. Anders kan het niet worden aangetrokken”, constateert Max Ligthart. Om vervolgens te vragen: “Bestaat er ook iets dat écht niets weegt?”

Helaas klopt de eerste aanname van Max niet. Toegegeven, op basis van de aloude wetten van Newton zou je zeggen: als de zwaartekracht ergens grip op heeft, moet het wel iets wegen. Of zoals een natuurkundige het zou zeggen: moet het een massa hebben. De wetten van Newton zijn echter achterhaald. Bij de berekeningen aan fietsen en dergelijke, die bijvoorbeeld in de natuurkundeles worden gedaan, voldoen ze prima. Maar als je gaat kijken naar verschijnselen in het heelal, zoals de banen van planeten, geeft Einsteins algemene relativiteitstheorie beter kloppende antwoorden.

Zwaartekrachtslens

En in de relativiteitstheorie werkt zwaartekracht heel anders. Daar vervormt een voorwerp met een massa de ruimte. Die vervorming leidt er vervolgens toe dat andere objecten niet meer simpelweg rechtdoor kunnen bewegen. In plaats daarvan moeten ze de kromming van de ruimte volgen, die er bijvoorbeeld voor zorgt dat ze naar een planeet, ster of zwart gat toe bewegen.

Dat laatste geldt ook voor licht. Dat kan bijvoorbeeld op zijn weg van een verre ster naar de aarde worden afgebogen door de massa van een tussenliggend object, een verschijnsel dat een zwaartekrachtslens wordt genoemd.

Kortom: dat licht door objecten met een massa wordt aangetrokken, betekent niet dat licht zelf per se een massa moet hebben. En dus heeft het ook geen zin om op zoek te gaan naar iets wat nog lichter is dan licht.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 5/2019.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. 

Tekst: Jean-Paul Keulen

Beeld: NASA