Alle levende organismen, ook mensen, stralen zichtbaar licht uit – en dat verdwijnt als ze sterven

Tim Tomassen

13 mei 2025 15:03

licht biofotonen

Mensen, en zo goed als al het andere leven op aarde, geven heel zwak licht. Nieuw onderzoek laat zien dat dat stopt als we sterven. 

Het is al jaren bekend dat alle levende organismen constant licht in het zichtbare spectrum uitzenden. Dat betekent niet dat het zonder geavanceerde apparatuur ook daadwerkelijk te zien is; het licht is zo’n duizend keer zwakker dan het menselijk oog kan waarnemen. In een onderzoek met muizen hebben wetenschappers nu aangetoond dat het licht verdwijnt zodra we doodgaan. Dat is te lezen in The Journal of Physical Chemistry Letters.

Lees ook:

Lichtgevende mensen

Levende cellen stralen af en toe enkele fotonen (lichtdeeltjes) uit. Wetenschappers gaan ervan uit dat deze ‘biofotonen’ een bijproduct zijn van de stofwisseling van cellen. Bij het produceren van energie ontstaan zeer reactieve moleculen die ervoor zorgen dat andere moleculen een beetje extra energie opnemen. Moleculen in zo’n aangeslagen toestand zijn instabiel en willen die extra energie al snel weer kwijt, daardoor zenden ze die uit in de vorm van enkele fotonen.

Het is erg ingewikkeld om deze fotonen te detecteren. Het zijn er zo weinig dat ze moeilijk zijn te onderscheiden van omgevingslicht en de straling die wordt geproduceerd door warme objecten. Toch zijn er al aardig wat studies die deze biofotonen bij meerdere organismen betrouwbaar hebben kunnen meten, waaronder bij mensen

Stopt na de dood

Wetenschappers van de Universiteit van Calgary in Canada hebben nu onderzocht wat er met dit licht gebeurt als een organisme sterft. Met zeer gevoelige digitale camera’s die losse fotonen kunnen meten, maakten ze foto’s met een uur lange belichtingstijd van vier haarloze muizen – zowel voor als na de dood. Dit gebeurde in een donkere doos om lichtvervuiling te voorkomen. De foto’s lieten zien dat het licht veel zwakker was als de muizen dood waren (zie hieronder).

Volgens Alasdair Mackenzie van het Central Laser Facility in Oxford – niet betrokken bij de studie – is dat resultaat niet erg verrassend. Tegen New Scientist zegt hij dat de stofwisselingsprocessen waarbij de biofotonen ontstaan, stoppen na de dood. Dit fenomeen is eerder dan ook al aangetoond bij individuele cellen en kleinere lichaamsdelen. Maar nu is het voor het eerst ook bij een compleet organisme gezien.  

Dode muizen (onder) straalden veel minder biofotonen uit dan toen ze nog leefden (boven). Beeld: Salari et al., J. Phys. Chem. Lett., 2025.

Gezondheid meten

De onderzoekers maakten ook foto’s van afgeknipte bladeren van een plant (Heptapleurum arboricola). Het viel daarbij op dat de bladeren extra oplichtten op de plek waar ze waren afgeknipt. Ook als de onderzoekers de bladeren extra stress gaven, bijvoorbeeld door ze te besmeren met de pijnstiller benzocaïne, maten ze extra biofotonen. Dat is niet heel verrassend: bij schade of stress produceren organismen dezelfde reactieve moleculen als bij de energiestofwisseling. 

In hun wetenschappelijke artikel speculeren de onderzoekers daarom dat het in de toekomst misschien mogelijk is om de gezondheid van organismen op een niet-invasieve manier te meten met behulp van biofotonen. 

Bronnen: The Journal of Physical Chemistry Letters, New Scientist

Openingsbeeld: Tim Robberts/Getty Images

Cover KIJK 6-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

PODCAST

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."