Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Paleontologen hebben mogelijk de oudste pootafdrukken van een reptielachtig wezen gevonden. Dat zou betekenen dat landdieren veel eerder zijn ontstaan dan gedacht.
De eerste viervoeters die de zee omruilden voor het land vormen een belangrijke schakel in de evolutie van gewervelde landdieren, waaronder mensen. Wetenschappers hebben nu voetafdrukken gevonden die de tijdlijn van deze transitie opschudden. Dat melden ze in het gerenommeerde tijdschrift Nature.
Lees ook:
- ‘Deze pootafdrukken bieden een buitengewoon inkijkje in het leven van dino’s’
- Steentijd kunstenaars kerfden ruim 500 pootafdrukken in rotsen
Oude afdrukken
Paleontologen gaan ervan uit dat vroege viervoeters iets minder dan 400 miljoen jaar geleden de zee begonnen te verlaten. Toch waren ze nog wel afhankelijk van water om zich voort te kunnen planten. Na enige tijd evolueerden de eerste amnioten, die hun eieren wél op het land konden leggen. Dit waren de eerste echte gewervelde landdieren en de voorouders van de moderne amnioten, waaronder de reptielen, vogels en zoogdieren vallen.
De eerste fossielen van amnioten zijn zo’n 318 miljoen jaar oud en waren van reptielachtige dieren. Deze vondsten suggereren dat er zo’n 85 tot 90 miljoen jaar zat tussen de verhuizing van zee naar land en het ontstaan van de eerste amnioten. De nieuwe studie zet daar nu vraagtekens bij. Onderzoekers hebben namelijk 356 miljoen jaar oude pootafdrukken van een amnioot gevonden. Dat zou betekenen dat deze dieren al 40 miljoen jaar eerder rondliepen dan gedacht.
Klauwen
De afdrukken zijn gevonden in Australië en zijn van zowel voor- als achterpoten. Het gaat dus sowieso om een viervoeter. Verder hadden ze klauwen, wat volgens de onderzoekers een sterke aanwijzing is dat ze zijn gemaakt door een amnioot. Klauwen zijn namelijk een typische eigenschap van amnioten. Andere viervoeters, zoals amfibieën, hebben die niet.
De vijftenige klauwen van de voorpoten waren iets kleiner dan die van de achterpoten. Door de afstand tussen de afdrukken te meten, schatten de onderzoekers dat het reptielachtige wezen waarschijnlijk zo’n 80 centimeter lang was. De onderzoekers speculeren dat de grootte en vorm van het dier vergelijkbaar zouden kunnen zijn met die van de Indische varaan. Maar ze benadrukken dat het onmogelijk is om betrouwbare beschrijvingen te maken met alleen deze afdrukken.
Snelle transitie
Het was overigens moeilijk om de leeftijd van de klauwafdrukken vast te stellen. Het stuk steen waarin ze werden gevonden lag namelijk los en was niet meer omringd door de gesteenten waarin het oorspronkelijk zat. De geschatte leeftijd bevat daardoor flink wat onzekerheid.
Maar als de afdrukken inderdaad 356 miljoen jaar oud zijn, zijn de voorouders van de moderne amnioten zo’n 40 miljoen jaar eerder ontstaan en verliep de transitie van semi-landdieren naar volwaardige landdieren veel sneller dan gedacht.
Bronnen: Nature, Nature News & Views