Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Rotstekeningen in een van de droogste regio’s van de Sahara wijzen erop dat de woestijn ooit een weelderige, groene omgeving was.
De Atbai-woestijn in het oosten van Soedan is een van de droogste regio’s van de Sahara. Een team archeologen ontdekte daar ruim 4000 jaar oude rotstekeningen die koeien afbeelden. Dit zou erop wijzen dat deze regio ooit een stuk groener geweest moet zijn. Dat schrijven ze in het vakblad The Journal of Egyptian Archaeology.
Lees ook:
Soms een jaar geen regen
De onderzoekers, onder leiding van Julien Cooper, vonden in totaal zestien locaties met rotskunst. Deze lagen allemaal ten oosten van de Soedanese stad Wadi Halfa. In dit gebied valt nog geen 5 millimeter regen per jaar, en soms zijn er zelfs jaren waarin helemaal geen regen valt.
Op bijna alle rotstekeningen waren koeien afgebeeld, alleen of als lid van een kudde. Op het eerste gezicht is dat een vreemd dier om op rotswanden in de woestijn te vinden. Koeien hebben namelijk veel water en weiland nodig, en zouden vandaag de dag niet lang overleven in deze zanderige omgeving.
Groene Sahara
Toch sluiten de tekeningen goed aan bij het beeld dat archeologen, klimatologen en geologen hebben van de Sahara in die periode. Ze zijn er namelijk vrij zeker van dat de regio niet altijd zo kurkdroog was als nu. Van 15.000 tot 5000 jaar geleden zag het gebied er door zomerse moessonregens waarschijnlijk een stuk groener uit.
Maar door klimaatverandering – veroorzaakt door variaties in de aardbaan – kwam er een eind aan de moessonregens en de Groene Sahara veranderde snel. Meren en rivieren droogden op en groene graslanden maakten plaats voor dorre zandvlaktes.
Verwoestijning
De lokale bevolking had toen een keuze: de woestijn verlaten of zich aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Het grootste deel koos voor optie 1 en verliet de Sahara voor nattere gebieden, de Nijl was het populairste toevluchtsoord. Het is dan ook geen toeval dat tijdens deze periode de eerste stedelijke beschavingen in Egypte en Soedan ontstonden.
“De Atbai-woestijn rond Wadi Halfa, waar we de rotskunst ontdekten, raakte bijna volledig ontvolkt”, zegt Cooper in een persbericht. “Voor degenen die overbleven, werden de koeien vervangen door schapen en geiten. Dit zou grote gevolgen hebben gehad voor alle aspecten van het menselijk leven – van het dieet en de beperkte melkvoorraden, de migratiepatronen van de herdersfamilies en de identiteit en het levensonderhoud van degenen die afhankelijk waren van hun vee.”
Bronnen: The Journal of Egyptian Archaeology, Macquarie University, The Conversation
Beeld: Cooper et al., 2024