Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Termieten zijn dol op hout – en dus zou je niet verwachten dat bosbeheerders ze graag in een regenwoud tegenkomen. Toch spelen ze een cruciale rol in de gezondheid van een bos. In een nieuwe studie stellen onderzoekers daarom voor om termieten uit te zetten in herplante stukken regenwoud.
“Mensen denken soms dat je alleen maar een divers aantal bomen hoeft te planten, en dat regenwouden dan als vanzelf regenereren”, vertelt Baptiste Wijas in een persbericht over de nieuwe studie. Hij is verbonden aan het Cary Institute en de University of Queensland in Australië.
Maar voor een gezond bos is meer nodig dan alleen bomen. Baptiste suggereert dat een ecosysteem pas echt kan herstellen als we ook andere organismen ‘transplanteren’ in een herbebost regenwoud, zoals termieten. “Daar denkt bijna niemand over na.”
De rol van termieten in het regenwoud
Termieten zijn echte opruimers. Ze eten dood materiaal – zoals gevallen takken – en gebruiken hun poep om nesten te maken. “We vermoeden dat termieten op deze manier koolstof opslaan in hun nesten”, aldus Wijas. “Ze zouden zomaar meer koolstof kunnen opslaan dan ze uitstoten, maar dat weten we nog niet zeker.”
Het recyclegedrag van termieten is cruciaal in het ecosysteem. Als ze het dode materiaal niet op zouden eten, zouden de regenwouden vol komen te liggen met hopen dode planten, takken en dieren. Daarnaast maken ze de bodem vruchtbaar door organisch materiaal af te breken, waardoor de voedingsstoffen weer in de bodem terechtkomen. Precies wat regenwormen ook doen.
Wijas en zijn team wilde daarom weten of termieten ook in herplante regenwouden hun draai weten te vinden. Zo niet, dan zou het herstel en de groei van jonge bossen sterk gehinderd kunnen worden.
Ontbinding van hout
Om te testen hoe termieten het doen in bossen met jonge bomen, plaatsten de onderzoekers blokken hout in drie verschillende bossen. De eerste locatie was in een oerbos, de andere twee in bossen die respectievelijk 4 en 8 jaar geleden zijn herplant.
Gedurende vier jaar bezocht het team iedere zes maanden de blokken hout, om te kijken of ze al werden afgebroken door schimmels en/of termieten. Ze hielden ook bij hoe snel de ontbinding plaatsvond.
Resultaat? De schimmels deden het op iedere plek wel aardig, maar de termieten niet. Ondanks dat op alledrie de locaties termieten aanwezig waren, kregen ze de blokken hout in de nieuwe bossen minder snel afgebroken dan in het oerbos. Volgens de onderzoekers kan dat te maken hebben met de hoeveelheid termieten, de diversiteit aan soorten en de leeftijd van de kolonies.
Extra voedselbron
Omdat de bodem in een jong bos minder snel herstelt als er geen afbraak van dood organisch materiaal plaatsvindt, kregen de onderzoekers een idee. Wat als je niet alleen nieuwe bomen plant, maar ook dode boomstammen transplanteert? In die stammen bevinden zich organismen die aan recycling doen, zoals termieten en schimmels. Op die manier zorg je voor een grotere diversiteit aan afbraakorganismen.
Mede-onderzoeker Amy Zanne: “Een jong woud heeft niet heel veel dood hout, dus als je stammen zou transplanteren, dan geef je organismen een voedselbron waar ze gebruik van kunnen maken totdat er takken van de bomen vallen.”
Komend onderzoek
De onderzoekers zouden hun ideeën graag in de praktijk willen brengen in een volgend onderzoek. Ze denken er ook over na om volledige termietennesten over te hevelen naar nieuwbeplante bossen.
“We zijn benieuwd wie er nog meer terugkeert naar herplante bossen als de termieten er zijn – misschien wel mieren, hagedissen en eekhoorns die termieten eten. Momenteel hebben we geen idee of deze organismen terugkeren in het ecosysteem”, aldus Zanne.
Lees ook: Enorm gebied met termietenheuvels ontdekt
Beeld: Baptiste Wijas/Cary Institute of Ecosystem Studies