IJs op de Zuidpool onthult dat een mysterieuze vulkaanuitbarsting uit de vijftiende eeuw waarschijnlijk werd veroorzaakt door twee vulkanen die tegelijk uitbarstten.

Bijna zeshonderd jaar geleden slingerde een gigantische vulkaanuitbarsting enorme wolken van zwavelhoudend gas in de atmosfeer. Deze zogenoemde mysterieuze uitbarsting van 1458/59 was zo groot dat het op aarde jarenlang flink kouder was. Door de kou mislukten veel oogsten, wat op veel plekken tot hongersnood leidde.

Hoewel het een van de grootste uitbarstingen van de laatste duizend jaar was, is het nog altijd onbekend welke vulkaan hiervoor verantwoordelijk was. In vakblad Nature Communications Earth & Environment schrijven onderzoekers nu dat ze het mysterie mogelijk deels hebben opgelost.

Lees ook:

• Mysterieuze vulkaan die in 1831 de aarde afkoelde en de zon blauw kleurde, is eindelijk gevonden
• De Vesuvius braakte dood en ellende: een reconstructie van de grote uitbarsting

IJskernen als tijdcapsule

Het debat over welke vulkaan de mysterieuze uitbarsting veroorzaakte, richtte zich voornamelijk op twee kandidaten: Kuwae bij de eilandengroep Vanuatu en Reclus in Chili. Maar volgens het nieuwe onderzoek werd de wereldwijde afkoeling niet veroorzaakt door één vulkaan, maar door twee verschillende vulkanen die grofweg tegelijkertijd uitbarstten.

De onderzoekers kwamen tot deze conclusie nadat ze microscopisch kleine vulkanische glasdeeltjes in ijskernen van de Zuidpool hadden geanalyseerd. Zo’n ijskern is een lange cilinder die wordt opgeboord om lagen ijs van honderden of duizenden jaren oud te bestuderen. Het is een soort tijdcapsule: in die lagen zitten namelijk lucht en stof gevangen, waaruit wetenschappers informatie halen over het klimaat van vroeger. Ook neergedwarrelde as van vulkaanuitbarstingen ligt opgeslagen in dit ijs.   

Nieuw mysterie

De analyses onthulden dat de glasdeeltjes twee verschillende chemische samenstellingen hadden. Ongeveer de helft kwam overeen met de chemische samenstelling van Kuwae, de andere helft was vergelijkbaar met vulkanisch as van Reclus, maar was geen volledige match. Dit suggereert dat de tweede groep glasdeeltjes afkomstig is van een vulkaan in de buurt van Reclus die ongeveer tegelijk uitbarstte met Kuwae.

Hoewel de onderzoekers hiermee mogelijk een deel van het raadsel hebben opgelost, hebben ze ook een nieuw mysterie in het leven geroepen: de identiteit van deze nog onbekende tweede vulkaan. Maar de zoektocht kan nu wel beginnen.  

Bronnen: Nature Communications Earth & Environment, Phys.org

Openingsbeeld: Marc Szeglat/Unsplash

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!