De James Webb-ruimtetelscoop heeft nieuwe beelden geschoten van aurora’s op de gasreus Jupiter. Astronomen merkten daarin iets vreemds op.

Het bekende noorderlicht (en het iets minder bekende zuiderlicht) op aarde ontstaat wanneer elektrisch geladen deeltjes van een zonnestorm worden opgevangen door het magnetisch veld van de aarde. Dat leidt de deeltjes vervolgens naar de polen, waar ze op de atmosfeer botsen. Die botsingen produceren spectaculaire lichtshows die wetenschappers aurora’s noemen.

Ook andere planeten hebben zulke aurora’s, waaronder Jupiter. Nu heeft de James Webb-ruimtetelscoop dat verschijnsel op de gasreus in nieuw detail vastgelegd. En astronomen ontdekten iets raadselachtigs in de data. Dat schrijven ze in het vakblad Nature Communications.

Lees ook:

• Webb fotografeert voor het eerst ‘noorderlicht’ op Neptunus
• Filmpje: noorderlicht vanuit het ISS gezien

Intensere aurora’s

Jupiters aurora’s zijn veel groter dan die op aarde en ze zijn ook honderden keren energieker. De planeet heeft namelijk een sterk magneetveld dat allerlei geladen deeltjes uit zijn omgeving aantrekt. Dat zijn niet alleen die van een zonnestorm, maar ook deeltjes die door vulkanen op zijn maan Io de ruimte in worden gespoten. Daardoor botsen er extra veel deeltjes op de atmosfeer van de gasreus. Resultaat: krachtige aurora’s.

Astronomen wilden onderzoeken hoe snel Jupiters aurora’s veranderden. Ze verwachtten dat die geleidelijk zouden in- en uitdoven, over een periode van ongeveer een kwartier. Maar ze werden verrast: de lichtintensiteit van de aurora’s varieerde continu, soms zelfs per seconde.

Het team keek specifiek naar de aanwezigheid van triwaterstofkation (H₃⁺), een elektrisch geladen atoom dat kan ontstaan in aurora’s. Ze ontdekten dat de hoeveelheid H₃⁺ een stuk variabeler was dan ze hadden verwacht. Met deze observatie kunnen wetenschappers een beter beeld krijgen van hoe de bovenste atmosfeer van Jupiter wordt verwarmd en gekoeld.  

Nieuw mysterie

De onderzoekers zagen ook iets in de data dat ze nog niet kunnen verklaren. De Hubble-ruimtetelescoop bekeek het fenomeen tegelijkertijd met Webb. Maar waar Webb keek in het infraroodspectrum, deed Hubble dat in het ultravioletspectrum. Vreemd genoeg had het helderste licht dat Webb zag, geen tegenpool in de beelden van Hubble.

Om dit te verklaren zouden enorme hoeveelheden deeltjes tegen de atmosfeer van Jupiter moeten botsen, en die zouden tegelijkertijd relatief weinig energie moeten hebben. Maar wetenschappers gingen ervan uit dat deze combinatie niet mogelijk was. “We begrijpen nog steeds niet hoe dit gebeurt”, zeggen ze in een persbericht van de NASA. In een vervolgonderzoek willen ze dat verder bestuderen.

Bronnen: Nature Communications, NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!