Chinese wetenschappers hebben de meest gedetailleerde maankaart ooit ontworpen. Of eigenlijk drie stuks, elk met andere geologische karakteristieken.

Chinese astronomen hebben een atlas met drie nieuwe maankaarten ontworpen, die ze ‘the first high-definition geological atlas of the whole Moon’ noemen. Ze maakten één kaart specifiek met inslagkraters, één met gesteentes en één met maantektoniek. Hiermee wordt niet alleen de evolutie van de maan een stuk duidelijker in beeld gebracht, astronomen zullen de nieuwe kaarten ook gebruiken om toekomstige maanverkenningsprojecten uit te kienen.

Lees ook:

• Koreanen hebben het statische maanoppervlak op aarde nagemaakt
• ‘Het maanoppervlak is veranderd door een asteroïde’

Een compilatie van de maanbol

In 2012 startten wetenschappers van verschillende Chinese instituten en universiteiten, waaronder de Chinese Academy of Geological Sciences en de universiteit in Beijng, met een compilatie van de maanbol, en die is in april dit jaar afgerond en verpakt in een grote atlas.

Een paar jaar terug ontwierp de NASA ook al een geologische maankaart, waar onder meer rotsen, kraters en verschillende rotslagen op waren afgebeeld. Die was toen al enorm gedetailleerd en hangt in klaslokalen over de hele wereld. Maar inmiddels is deze versie wat gedateerd, de nieuwe kaarten zijn dus meer dan welkom.

Om de atlas te maken, gebruikten de wetenschappers data die tijdens de Chinese Chang’e Project (een maanmissie met robots) zijn verzameld, aangevuld door gegevens die moderne satellieten recent hebben verkregen. Het maanoppervlak wordt getoond op een schaal van 1:2.500.000, elke centimeter op de kaart staat gelijk aan 25 kilometer op de maan.

Een drietal kaarten. Wat zien we erop?

Op de geologische kaart (de foto bovenaan dit artikel) zijn alle inslagkraters van het maanoppervlak afgebeeld, dat zijn er in totaal ruim twaalfduizend. Ook is er een aantal hoogtepunten gemarkeerd, zoals de plekken waar eerdere maanlandingen hebben plaatsgevonden.

Als aanvulling creëerden de Chinezen ook een tektonische en lithologische maankaart. In tegenstelling tot de aarde, is er op de maan geen actieve platentektoniek (want hier is onder andere hitte voor nodig, en waarschijnlijk koelen kleine rotsachtige hemellichamen als de maan veel sneller af dan bijvoorbeeld de aarde). Toch zijn hier wel een soort ‘maanbevingen’, aanwezig – het gevolg van het langzaamaan krimpen van de maan. De veertien breuken zie je op de tektonische kaart.

De lithografische maankaart toont zeventien verschillende soorten gesteentes die astronomen tot nu toe op de maan hebben gevonden, en zijn hier met kleuren gemarkeerd.

Nieuwe geologische tijdschaal

De kaarten zijn ook nuttig voor het bestuderen van de veranderingen die de maan in zijn hele bestaan heeft ondergaan. De astronomen hebben met de verzamelde gegevens zelfs al een mogelijk foutje ontdekt in de huidige geologische schaal van de maan: deze zou waarschijnlijk uit niet vijf, maar zes periodes bestaan. Dit zou beter aansluiten op de momenten van inslagkraters en breuken in het oppervlak.

Nieuwe maanroutes uitstippelen

De maanatlas is beschikbaar in het Chinees en Engels, zodat ze wederom in het onderwijs kunnen worden gebruikt.

De verschillende gesteentes, inslagkraters en tektoniek zijn enorm informatief voor het plannen van toekomstige maanmissies. Zo weten wetenschappers welke maanbronnen al zijn verkend, kunnen ze nieuwe routes uitstippelen en zien ze welke plekken het beste zijn voor een astronaut om te landen. Zonder kaart is dat soort uitzoekwerk vrijwel onmogelijk.

Bronnen: EurekAlert!, IFLScience, National Geographic

Beeld: Institute of Geochemistry, Chinese Academy of Sciences

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!