Het lijkt erop dat de technici van de NASA er opnieuw in slagen om een probleem aan boord van de stokoude Voyager-ruimtesondes op te lossen.

We zijn bij KIJK niet zo van de juichende teksten, maar wat de technici van NASA’s Jet Propulsion Laboratory met de Voyager-sondes doen is waanzinnig knap. Steeds als de inmiddels bijna 47 jaar geleden gelanceerde ruimtevaartuigjes de geest lijken te geven, slagen ze er toch weer in om de boel aan de praat te houden. Ook nu weer.

Lees ook:

• Voyager 2 heeft (tijdelijk) geen contact meer met de aarde
• Pioneer 10 heeft ongekend veel primeurs op zijn naam staan

23 Watt

Voyager 1 en 2 werden in 1977 kort na elkaar gelanceerd om onder meer onderzoek te doen naar Jupiter, (de ringen van) Saturnus, Uranus en Neptunus. Dat leverde schitterende beelden en interessante gegevens op, maar ook nu nog blijven de twee ruimteschepen radiocontact houden met de aarde. En dat over zo’n 24 miljard (Voyager 1) en 19 miljard kilometer (Voyager 2) afstand. Licht doet er al bijna een etmaal over om die afstand te overbruggen, de chips aan boord stammen nog uit de tijd dat een computer maar net in een gemiddelde slaapkamer paste, en de Voyagers communiceren met de aarde via een radiosignaal van slechts 23 Watt.

Digitale wartaal

Kortom, het in leven houden van de Voyagers is nogal een uitdaging. En dat al vanaf de lancering, waarbij Voyager 2 bijvoorbeeld geplaagd werd door computerproblemen en 9 maanden later door een deels uitvallend radiosysteem. In november 2023 ging het opnieuw mis. In plaats van een keurige datastroom met allerlei meetgegevens, sloeg Voyager 1 opeens wartaal uit.

Het probleem bleek uiteindelijk te zitten in een van de drie boordcomputers, en dan specifiek in het flight data subsystem (FDS) dat de wetenschappelijke en technische gegevens verpakt zodat het naar de aarde kan worden verzonden.

Begin maart 2024 stuurde het team een zogenoemd ‘por-commando’, waarmee het ruimteschip werd verzocht om een datadump van dat FDS-geheugen terug te sturen. Een kleine twee dagen daarna kwam er opnieuw wartaal terug. Maar door de brei van gegevens te analyseren, konden ze achterhalen dat ongeveer 3 procent van het FDS-geheugen is beschadigd, waardoor de computer geen normale berekeningen kan uitvoeren. En die 3 procent is vermoedelijk één enkele chip.

Geen oorzaak, wel een oplossing

Er is niet met zekerheid vast te stellen wat het probleem heeft veroorzaakt. Het kan zijn dat de chip geraakt is door een energetisch deeltje uit de ruimte of dat hij na bijna een halve eeuw in de ruimte domweg versleten is. Maar de NASA verwacht dat de technici met de nieuwe informatie ergens in de komende weken of maanden een manier kunnen vinden om de chip te omzeilen. Daar is maar een woord voor: waaaaaanzinnig!

Bron: NASA

Beeld: JPL, NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!