Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Vreemd: astronomen ontdekten een kleine ster waar een grote gasreus omheen draait. Dat rijmt niet met de huidige theorieën over planeetvorming.
Sterren bestaan in allerlei groottes, maar de ruime meerderheid is een zogenoemde rode dwerg. Dit type ster is minstens twee keer zo klein als onze zon. Astronomen gaan ervan uit dat rode dwergen niet de juiste eigenschappen hebben om grote planeten om zich heen te vormen.
Maar een internationaal team heeft nu ontdekt dat een rode dwerg genaamd TOI-6894, die vijf keer minder massa heeft dan de zon, een planeet van Saturnusformaat om zich heen heeft draaien. Dit tart de huidige theorieën over planeetvorming. Een wetenschappelijk artikel over het duo is gepubliceerd in Nature Astronomy.
Lees ook:
Nieuw record
Het team ontdekte de planeet, die ze TOI-6894b hebben genoemd, toen ze de rode dwerg bekeken en de helderheid van die ster tijdelijk flink zagen afnemen. Dit is vaak een teken dat een planeet tussen de ster en de telescoop beweegt en daardoor een deel van het licht blokkeert. Het gaat meestal om een minuscule dip; het verschil in lichtintensiteit is minder dan 1 procent. Maar in dit geval was het 17 procent.
“Het signaal was onmiskenbaar”, zegt Khalid Barkaoui, een van de astronomen in een persbericht. “Onze analyse sloot alle alternatieve verklaringen uit – het enige realistische scenario was dat deze kleine ster een planeet ter grootte van Saturnus herbergt met een omlooptijd van iets meer dan drie dagen.”
Verdere metingen wezen uit dat de TOI-6894b zelfs iets groter is dan Saturnus, maar wel de helft van de massa heeft. Zijn moederster is nu de kleinst bekende ster die zo’n grote planeet herbergt.
“De meeste sterren in onze Melkweg zijn eigenlijk kleine sterren zoals deze, met een lage massa en waarvan eerder werd gedacht dat ze geen gasreuzen konden herbergen”, zegt mede-onderzoeker Daniel Bayliss. “Het feit dat er een grote planeet rond deze ster draait, heeft dus grote gevolgen voor het totale aantal reuzenplaneten in onze Melkweg.”
Huidige theorie klopt nog niet
De meest gangbare theorie over planeetvorming is het kernaccretie-model. Volgens dit model ontstaat een planeetkern doordat materie zich geleidelijk ophoopt onder invloed van de eigen zwaartekracht of elektrostatische ladingen. Naarmate de kern meer massa verzamelt, wordt zijn zwaartekracht sterker, waardoor hij gassen uit de omgeving aan begint te trekken. Soms ontstaat er een positieve feedbackloop: hoe groter de massa, hoe sterker de aantrekkingskracht, en dus hoe sneller de massa toeneemt. Zo kan de planeet enorme hoeveelheden gas aantrekken en uitgroeien tot een gasreus.
Het materiaal voor de vorming van planeten komt uit protoplanetaire schijven die aanwezig zijn rond jonge sterren. Volgens de huidige theorieën bevatten die schijven rond kleine sterren niet genoeg gas en stof om gasreuzen te vormen. Maar het bestaan van TOI-6894b suggereert dus dat dit model nog niet helemaal klopt en dat er alternatieve theorieën nodig zijn.
Toekomstige analyses van de atmosfeer van TOI-6894b kunnen misschien meer duidelijkheid scheppen over hoe de planeet is ontstaan. Het team gaat ook op zoek naar vergelijkbare ster-planeetduo’s in de hoop daarmee onze kennis over planeetvorming te verbeteren.
Bronnen: Nature Astronomy, University of Warwick via EurekAlert!, University of Liège via EurekAlert!
wellicht licht het aan mij. maar een gasreus heeft een veel mindere dichtheid. aantrekking kracht heeft meerdere factoren waaronder de dichtheid van het materiaal. hier lijkt het een reus maar eigenlijk gebakken lucht... tevens is hitte energie.. die energie heeft andere aantrekkingskracht coefficient.. maar lesley taalman