24 september 2025 15:00
Het roest bevindt zich vooral rond de polen. Op de kant die naar de aarde is gericht zit meer roest dan op de schaduwkant. Beeld: Shuai Li.
Wetenschappers hebben roest aangetroffen op onze maan, terwijl dat daar eigenlijk niet zou moeten kunnen zijn. Mogelijk is de aarde de dader.
In 2020 ontdekten wetenschappers hematiet rond de polen van de maan. Hematiet is een mineraal dat ontstaat als ijzer roest. En die vondst was opvallend: op aarde gaat ijzer roesten in de aanwezigheid van water en zuurstof, maar op de maan is er amper water en nauwelijks vrije zuurstof. Je zou er dus eigenlijk geen roest verwachten.
De onderzoekers suggereerden toen dat zuurstof van de aarde via zogenoemde aardwinden op de maan terechtkomt en daar kan zorgen voor roest. Een nieuwe studie, gepubliceerd in Geophysical Research Letters, zet die theorie nu kracht bij.
Lees ook:
De aarde en de maan worden meestal gebombardeerd door een stroom van geladen deeltjes die afkomstig is van de zon, de zonnewind. Maar ongeveer vijf dagen per maand, tijdens volle maan, beweegt de aarde tussen de zon en de maan en blokkeert het grootste deel van die zonnedeeltjes.
De magnetosfeer van de aarde (het gebied dat binnen de invloedssfeer van het aardmagnetisch veld valt) wordt flink vervormd door de zonnewind. Aan de schaduwzijde van de aarde vormt de magnetosfeer daardoor een uitgerekte staart. Tijdens volle maan beweegt de maan hier doorheen. Energierijke deeltjes die ontsnappen uit de bovenste laag van de atmosfeer kunnen dan via de staart de maan bereiken; deze deeltjesstroom heet de aardwind.
De wind bevat elektrisch geladen deeltjes (ionen) van meerdere elementen, waaronder waterstof, zuurstof en stikstof. Als die geladen deeltjes de maan bereiken, kunnen ze zichzelf in de bovenste lagen van de maanbodem nestelen en chemische reacties veroorzaken. Het idee was dus dat aardse zuurstof zo kan zorgen voor roest op de maan.
Onderzoekers van onder andere Boston University besloten die theorie in het laboratorium op de proef te stellen. Ze bootsten de aardwind na door waterstof- en zuurstof-ionen te versnellen zodat ze veel energie hadden. Vervolgens straalden ze die geladen deeltjes op kristallen van ijzerrijke mineralen waarvan we weten dat die op de maan voorkomen.
Sommige mineralen bleken te veranderen in hematiet. Water was daar niet eens voor nodig, het energierijke zuurstof was voldoende. Dit suggereert dat aardwind dus inderdaad een verklaring kan zijn voor het roest op de maan.
De maan zal overigens niet helemaal rood kleuren. Energierijke geladen waterstofdeeltjes kunnen het hematiet namelijk weer omzetten in ijzer, waardoor de roestkleur verdwijnt. En niet alleen de aarde zendt deze waterstofionen richting de maan, de zon doet dat de rest van de maand ook.
De onderzoekers hopen dat toekomstige maanmissies wat hematiet mee terug kunnen nemen naar de aarde. Dan kunnen ze namelijk analyseren of de zuurstof daadwerkelijk afkomstig is van de aardwind.
Bronnen: Geophysical Research Letters, Nature
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
