Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De mantel van Mars is geen glad mengsel, maar bevat kilometers grote brokken die stammen uit de tumultueuze begindagen van de planeet.
Net als de aarde bestaat Mars uit een kern, mantel en korst. Met metingen van Marsbevingen hebben wetenschappers in de Marsmantel nu overblijfselen van het gewelddadige verleden van onze rode buur aangetroffen. Dat schrijven ze in Science.
Lees ook:
- Voor het eerst concrete waarnemingen van de kern van Mars
- We hebben ons mogelijk vergist over waarom Mars rood is
Weinig beweging
De aardkorst bestaat uit verschillende aardplaten die bewegen en over periodes van miljoenen jaren worden gerecycled: platen duiken de aardmantel in en smelten, terwijl op andere plekken juist nieuwe aardkorst wordt gevormd. De mantel is daardoor continu in beweging.
De korst van Mars is daarentegen een geheel (alhoewel er wel scheuren en breuken in zitten). Hij beweegt nauwelijks. Het stroperige mantelmateriaal eronder beweegt daardoor ook weinig. Volgens de onderzoekers zijn er daarom nog steeds overblijfselen van de vroege evolutie van de planeet in te zien.
Marsbevingen
NASA’s InSight-lander kan seismische trillingen meten die ontstaan door Marsbevingen. Die trillingen reizen door de mantel en hun snelheid en demping zeggen iets over het materiaal waar ze doorheen bewegen. De onderzoekers analyseerden de metingen van acht Marsbevingen, waarvan twee waren veroorzaakt door recente planetoïde-inslagen.
Als de mantel van Mars een egaal mengsel zou zijn geweest, zouden alle frequenties van de trillingen ongeveer tegelijk aankomen bij de InSight-lander. Maar dat was niet het geval: de hogere frequenties kwamen later en zwakker aan. Dit betekent dat er een soort grote brokken in de mantel zitten met een andere samenstelling en structuur. Zulke brokken beïnvloeden namelijk vooral de hogere frequenties.
Volgens de onderzoekers zijn deze mantelstructuren tot 4 kilometer groot en zijn ze overblijfselen van de begindagen van Mars.
Magma-oceanen
Mars en de andere rotsachtige planeten ontstonden zo’n 4,5 miljard jaar geleden, toen het stof en de rotsen die om de jonge zon draaiden begonnen samen te klonteren. Nadat Mars grotendeels was gevormd, werd hij geraakt door gigantische objecten – soms zelfs ter grootte van planeten. Door vergelijkbare inslagen op de aarde is bijvoorbeeld de maan ontstaan.
“Deze kolossale inslagen brachten genoeg energie vrij om grote delen van de jonge planeet te smelten tot enorme magma-oceanen”, zegt hoofdonderzoeker Constantinos Charalambous in een persbericht. “Toen die magma-oceanen afkoelden en kristalliseerden, lieten ze stukken materiaal achter met een specifieke samenstelling – en wij denken dat we die nu diep in Mars detecteren.”
Tijdcapsule
De botsingen verspreidden en vermengden fragmenten van de vroege korst en mantel van de planeet – en mogelijk ook brokstukken van de inslaande objecten zelf – in het gesmolten binnenste. Terwijl Mars langzaam afkoelde, raakten deze diverse brokken gevangen in een traag kolkende mantel. Er was te weinig beweging om die brokken te mengen tot een glad geheel.
Doordat de mantel tegenwoordig nog steeds weinig beweegt en is bedekt door een korst, zitten die brokken nog altijd verstopt in de mantel. De onderzoekers noemen het een soort tijdcapsule.
Volgens de wetenschappers kunnen deze resultaten onze kennis over de vroege evolutie van Mars en andere rotsachtige planeten verbeteren.
Bronnen: Science, Imperial College Londen via EurekAlert!