We ademen dag in, dag uit microplastics in, gewoon in ons eigen huis. Veel daarvan komt uit kleding gemaakt van goedkoop nylon en polyester. Immunoloog Barbro Melgert pluist uit wat die microscopisch kleine textieldeeltjes in onze longen aanrichten.

Als het gaat over microplastics, denkt iedereen dat het probleem zit in ons voedsel en water. Maar 50 tot 80 procent van de microplastics die we binnenkrijgen, komt via de longen”, zegt Barbro Melgert van Rijksuniversiteit Groningen. Als immunoloog onderzoekt ze hoe de longen reageren op stoffen die we inademen, maar zelfs zij had lang niet stilgestaan bij de rol van plastic. Pas toen ze zich zo’n vijf jaar geleden richtte op de lucht binnenshuis, kwam de realisatie: “Plastic! Er zit ook plastic in de lucht!”

Het meeste plastic ademen we in via textiel, vertelt Melgert. Gordijnen, tapijten en kleding bijvoorbeeld zijn vaak gemaakt van plastics als polyester en nylon. Microscopisch kleine stukjes daarvan laten continu los om vervolgens door ons huis te dwarrelen, zeker als het goedkoop spul is. “Fast fasion is meestal van slechte kwaliteit, met korte vezels die gemakkelijk loslaten.”

Lees ook:

• Onderzoek bevestigt: er zit microplastic in bloed van Nederlanders
• Microplastics in testikels tasten spermakwaliteit aan

Mini-longetjes

Vooral nylon zou weleens schadelijk voor de longen kunnen zijn, zag Melgert in labonderzoek met nylon en polyester. “Als je longcellen in een kweekbakje stopt, kun je ze laten uitgroeien tot structuren die op onze luchtwegen en longblaasjes lijken.” Maar die ontwikkeling tot mini-longetjes stopte toen ze nylonvezels aan de cellen toevoegde. Dat bleek niet te komen door de nylondeeltjes zelf, maar door de chemicaliën die eruit lekten. “We hebben nylonvezels een week in water laten weken en vervolgens de vezels eruit gefilterd. Als we alleen dat water aan longcellen toevoegden, gebeurde hetzelfde.”

Haar speurtocht naar de specifieke boosdoener is nog gaande, omdat er nogal veel kandidaten zijn. Toen Melgert het water analyseerde waarin nylonvezels hadden gedobberd, trof ze daarin zo’n tweehonderd verschillende chemicaliën aan. Intussen ontwaarde ze in de reactie van de longcellen op nylonvezels patronen die je ook ziet bij cellen die zich richting kanker ontwikkelen. In maart 2025 kregen haar team en onderzoekers van de Universiteit Utrecht een overheidssubsidie om gezamenlijk die mogelijke link tussen longkanker en microplastics verder te onderzoeken, zowel in gekweekte mini-longen als in muizen. Ze kijken dan niet alleen naar nylon, maar ook naar het veelgebruikte plastic PVC.

Ventileren en stofzuigen

Het is niet gezegd dat longen in het lichaam zich hetzelfde gedragen als hun mini-me’s in kweekbakjes. Maar de conclusie dat microplastics schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid sluit wel aan bij ouder onderzoek uit de nylonindustrie. “Dat onderzoek komt uit de tijd dat werknemers nog weinig bescherming gebruikten. Daaruit bleek dat 30 tot 40 procent van hen problemen kreeg met de longen, zoals ademhalingsklachten of ontstekingen.” Ook zijn er studies die een link vonden tussen werken in een nylon- of PVC-fabriek en het risico op longkanker.

Vanuit je luie stoel krijg je natuurlijk veel lagere hoeveelheden ronddwarrelende nylondeeltjes binnen dan als onbeschermde fabrieksmedewerker. Toch is immunoloog Melgert er niet gerust op dat de huis-tuin-en-keukenblootstelling geen enkel kwaad kan. Zelf neemt ze tegenwoordig het zekere voor het onzekere. “Zo koop ik inmiddels minder vaak nieuwe kleren en als ik iets koop, dan liefst van natuurlijke materialen.” Maar ook simpele alledaagse maatregelen in huis kunnen volgens haar verschil maken: “Zorg dat het binnenmilieu zo schoon mogelijk blijft, door te ventileren en stofzuigen.”

In Melgers ideale scenario wordt de markt überhaupt niet meer overspoeld met goedkope kleding van onduidelijke makelij. Maar daar is wereldwijde actie voor nodig. “Binnen Europa bestaat regulering over welke chemicaliën in kleding mogen, maar in landen als China niet. En juist daar komt veel van onze kleding vandaan.”

Dit interview staat ook in onze gloednieuwe special over het menselijk lichaam. Daarin lees je niet alleen meer over de werking van de longen, maar ook wat te veel stilzitten met je spieren doet, waarom seks zo lekker is, en hoe zweten onze soort verder bracht. Bestel deze special in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.