De eerste handbotten van Paranthropus boisei wijzen erop dat deze vroege mensachtige sterke handen had en misschien gereedschap gebruikte.

Wetenschappers hebben voor het eerst een fossiele hand gevonden van Paranthropus boisei. Deze uitgestorven mensachtige leefde ongeveer 2,6 tot 1,3 miljoen jaar geleden in Oost-Afrika. De hand- en vingerbotten geven nieuwe inzichten in de leefwijze van deze vroege mensachtige. De bevindingen zijn beschreven in het gerenommeerde tijdschrift Nature.

Lees ook:

• Voor het eerst een schedel ontdekt van de mysterieuze denisovamens
• Mensachtigen maakten gereedschappen van bot al een miljoen jaar eerder dan gedacht

Linkerhand gevonden

P. boisei kennen we vooral op basis van schedelfossielen. Zo weten we dat de mensachtige een stevige kaak had met grote kiezen, krachtige kaakspieren en een plat gezicht met duidelijke jukbeenderen. Deze kenmerken, samen met chemische sporen in de tanden, suggereren dat het dieet van P. boisei bestond uit moeilijk te verwerken voedsel, zoals taaie grassen.  

Hoewel er tientallen fossiele schedels en tanden van P. boisei zijn gevonden, is er over de rest van het skelet weinig bekend. Doordat P. boisei tegelijk leefde met andere uitgestorven mensachtigen, waaronder Australopithecus en vroege leden van het Homo-geslacht, is het moeilijk om vast te stellen bij welke mensachtige een losse heup, hand of voet behoorde. Dat lukt alleen als de fossielen samen met kenmerkende gezichtsbotten of tanden worden gevonden, en dat is lang niet altijd het geval.

Een team van Amerikaanse en Keniaanse onderzoekers heeft nu een 1,5 miljoen jaar oud fossiel van een linkerhand gevonden dat wel bij schedelbotten en tanden van P. boisei lag. Het is daarmee de eerste hand waarvan wetenschappers zeker weten dat hij van P. boisei is.

Gorillahand

De hand heeft een lange, robuuste duim, relatief rechte vingers en een beweeglijke pink: allemaal kenmerken die lijken op onze moderne mensenhanden. Maar daar houdt de gelijkenis op. In alle andere opzichten lijkt de hand op die van Afrikaanse apen, en vooral die van gorilla’s. De botten zijn erg breed voor hun lengte en hebben duidelijke sporen van spieraanhechtingen, wat suggereert dat P. boisei krachtige vingers had.

Gorilla’s gebruiken hun robuuste handen en krachtige vingers om in bomen te klimmen, maar de onderzoekers denken niet dat P. boisei ze daarvoor nodig had. Als ze de handen regelmatig zouden gebruiken om te klimmen, zou je namelijk verwachten dat de vingerbotten meer gebogen waren, zoals bij apen.

Sterke handen

In plaats daarvan gebruikten ze de handen waarschijnlijk om hun voedsel te bewerken. Wilde gorilla’s brengen een groot deel van hun dag door met het eten van taaie planten. Ze gebruiken hun behendige en krachtige handen om stekels en schillen te verwijderen. Aangezien P. boisei een vergelijkbaar dieet had, rijk aan taaie grassen, had de mensachtige waarschijnlijk de manipulatievaardigheden van gorillahanden nodig. Misschien gebruikte hij daarmee zelfs gereedschap, hoewel gorilla’s dat niet vaak doen.

In een begeleidend commentaar dat ook door Nature is gepubliceerd, schrijven andere wetenschappers dat het moeilijk is om de krachtige hand en vingers van P. boisei uitsluitend toe te schrijven aan zijn vermogen om planten of gereedschap te manipuleren, want zoveel kracht is daar ook weer niet voor nodig. Zij sluiten niet uit dat de mensachtige regelmatig een boom in klom. Eén ding is volgens hen wel duidelijk: P. boisei kon dingen stevig vastpakken, of dat nou planten, gereedschappen, stenen of takken waren.

Bronnen: Nature, Nature News & Views

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!