17 oktober 2025 09:00
Een CT-scan van een mierennest. Beeld: University of Bristol.
Uit nieuw onderzoek blijkt dat mierenkolonies die besmet zijn met een ziekte hun graafgedrag aanpassen om te voorkomen dat gezonde mieren in de kolonie ziek worden.
Sinds de coronapandemie weten we maar al te goed dat we uit elkaars buurt moeten blijven als we een besmettelijke ziekte hebben opgelopen. Uit nieuw onderzoek van de University of Bristol (VK) blijkt nu dat mieren hetzelfde trucje toepassen door hun nesten anders vorm te geven. Volgens de onderzoekers is voor het eerst waargenomen dat niet-menselijke dieren hun omgeving aanpassen om ziekte-overdracht te voorkomen.
Lees ook:
Voor het onderzoek gebruikten de wetenschappers twee groepen van 180 wegmieren (Lasius niger), een soort die ook veelvuldig in Nederland voorkomt. Hij leeft graag onder tegels of boomschors en maakt zandhoopjes. De mierenkolonies werden in twee containers met aarde gestopt waar ze begonnen met het uitgraven van hun nest.
Na 24 uur voegden de onderzoekers nog eens twintig mieren toe aan de kolonies, waarvan er één twintigtal was blootgesteld aan schimmelsporen. Daarna mochten de mieren nog eens zes dagen graven. Met behulp van röntgenstraling maakten de onderzoekers periodiek CT-scans van het nest, zodat ze het in 3D konden bekijken (zie ook de afbeelding bovenaan dit artikel).
En wat bleek? De ingangen van nesten die door de kolonie met de zieke mieren was gebouwd, lagen veel verder uit elkaar. Ook hadden ze veel minder directe gangen tussen de verschillende kamers gegraven. Daarin bewaarden ze bijvoorbeeld voedsel of beschermden ze hun jongen.
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang elke donderdag het interessantste nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie in jouw inbox.
“We weten al dat mieren hun graafgedrag aanpassen aan de omstandigheden in de grond, zoals de temperatuur en samenstelling”, vertelt hoofdauteur Luke Leckie van de University of Bristol. Maar dat ze dat ook doen als er een ziekte is gesignaleerd, is nieuwe informatie.
Dat het aanpassen van hun nest ook echt een beschermend effect heeft, bewezen de onderzoekers door een simulatie van de ziekte los te laten in hun 3D-modellen. Uit die simulatie bleek dat in de aangepaste nesten het aantal zieke individuen significant lager lag.
Sowieso zijn mieren erg handig in het voorkomen van een epidemie in de kolonie. We weten al dat ze ziekmakende schimmelsporen verwijderen met hun mond, anderen in de kolonie besproeien met een desinfecterend gif, en zelf-isolatie toepassen om de rest van de kolonie te beschermen.
Mensen zijn net als mieren een sociale soort die veel gebruik maakt van gemeenschappelijke ruimtes. De uitkomsten van dit onderzoek zouden we volgens de wetenschappers dan ook op onszelf kunnen toepassen. De verwachting is dat we in de toekomst vaker met epidemieën te maken gaan krijgen. Wie weet kunnen we van de mier leren hoe we ziekte-overdracht kunnen terugdringen, en tegelijkertijd de verspreiding van hulpbronnen kunnen behouden.
Bronnen: Advanced Materials, EurekAlert!
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
