21 oktober 2025 12:00
Wetenschappers hebben minuscule gouddeeltjes ontdekt in de naalden van Finse fijnsparren. Ze ontdekten ook hoe die daar komen.
Aan fijnsparren groeien kegels (die vaak ten onrechte dennenappels worden genoemd), maar in sommige gevallen ook goud. Wetenschappers in Finland hebben namelijk enkele bomen ontdekt die kleine gouddeeltjes in hun naalden hadden. Die danken de sparren mogelijk aan bepaalde bacteriën. De onderzoekers schreven erover in vakblad Environmental Microbiome.
Lees ook:
Het feit dat sommige bomen goud bevatten, is niet nieuw. Via hun wortels nemen ze soms metalen op die zijn opgelost in het grondwater en die zijn vervolgens met gevoelige instrumenten te meten. Onderzoekers gebruiken deze kennis soms om te achterhalen of er zeldzame metalen in de bodem zitten – zonder te hoeven boren.
Wat wel nieuw is, is dat deze studie nu laat zien hoe dat goud in de bomen terechtkomt. En daar spelen bacteriën waarschijnlijk een belangrijke rol in.
De onderzoekers keken naar fijnsparren die groeiden in de buurt van de Kittilä-goudmijn in het Finse Lapland. Ze verzamelden 138 naalden van 23 bomen. In de naalden van vier bomen vonden ze gouddeeltjes. Die deeltjes zaten telkens in een biofilm, een plakkerige slijmlaag die bacteriën maken om zichzelf te beschermen en om in een hechte kolonie te leven.
De onderzoekers vermoeden daarom dat die biofilms omstandigheden creëren waardoor het goud dat opgelost zit in water neerslaat tot vaste nanodeeltjes. Deze blijven in de slijmlaag plakken en hopen zich daar op. Rijk kun je er overigens niet van worden: de gouddeeltjes zijn slecht een miljoenste van een millimeter groot en daardoor commercieel niet interessant.
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang elke donderdag het interessantste nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie in jouw inbox.
Een genetische analyse wees uit dat in de naalden met goud iets minder bacteriesoorten aanwezig zijn dan in naalden zonder goud. Maar tegelijkertijd waren sommige specifieke bacteriegroepen juist extra vertegenwoordigd. Mogelijk zijn deze betrokken bij het neerslaan van het goud. Vervolgonderzoek moet aantonen welke dat precies zijn en hoe ze dat doen.
Als blijkt dat bepaalde bacteriën inderdaad meer voorkomen in naalden met goud, kunnen onderzoekers die kennis gebruiken om te zoeken naar nog onontdekte goudvoorraden in de bodem. Dit maakt de eerder genoemde methode, die alleen kijkt naar opgeloste metalen, een stuk betrouwbaarder.
De kennis kan misschien ook nog op een andere manier worden gebruikt. We weten bijvoorbeeld dat metalen kunnen neerslaan in mossen die in het water leven. Als daar ook bacteriën en biofilms bij betrokken zijn, kunnen we die mogelijk gebruiken om giftige metalen uit het water te filteren.
Bronnen: Environmental Microbiome, University of Oulu
Beeld: Geography Photos/Getty Images
Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.
Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!
