Palmvarens blijken kevers te lokken door op te warmen. Vervolgens vliegen de insecten naar een volgende plant, die zo bevrucht kan worden.

Koop je een bos bloemen, dan haal je eigenlijk een bonte verzameling plantaardige piemels en vagina’s in huis. Want dat is wat bloemen zijn: de geslachtsorganen van een plant.

Lees ook:

• Verbazingwekkend: mossporen overleven negen maanden in de ruimte
• Deze plant doet alsof hij een gewonde mier is om bestuivers te lokken

Bloemetjes en bijtjes

Het idee is dat stuifmeel van de ene bloem de andere bloem bevrucht. Veel planten zijn daarvoor afhankelijk van insecten. De dieren landen op een bloem waarna er stuifmeel aan bijvoorbeeld de poten blijft plakken. Daarna vliegt het insect naar een andere bloem. Het stuifmeel lift mee en bevrucht bloem nummer twee. 

Maar dan moeten er wel insecten op de planten af komen. In de loop van de evolutie zijn planten er in geslaagd om aantrekkelijk te worden voor insecten. Ze maken nectar aan, dat de dieren kunnen eten. En ze lokken de insecten met geuren en met kleuren.

Daarnaast blijken planten insecten te lokken met warmte, schrijven biologen van Harvard University. Ze onderzochten palmvarens. Deze planten zijn evolutionair gezien een stuk ouder dan veel van de planten in onze tuinen en huiskamers. Ze waren er al toen er nog geen bloemen bestonden.

Warme kegels

Meer dan 250 miljoen jaar geleden waren er al palmvarens. Voor hun voortplanting hebben de planten mannelijke en vrouwelijke kegels in plaats van bloemen. De biologen hielden de temperatuur van de kegels in de gaten. Daar bleek een strak ritme in te zitten: eerst werden de mannelijke kegels warm, daarna de vrouwelijke.

Warme kegels zenden infrarood licht uit, net zoals sommige terrasverwarmers. Kevers kunnen dit licht waarnemen. De onderzoekers zagen dat de dieren in zwermen op de warme mannelijke kegels af kwamen. Wanneer die vervolgens afkoelden, vertrokken de insecten weer. 

In het lab maakten de biologen palmvarenkegels na, met een 3D-printer. Ze verwarmden hun nepkegels tot de juiste temperatuur en dat bleek voldoende te zijn om kevers te lokken. Het bewijst dat planten ook zonder uitbundige geuren en kleuren insecten kunnen verleiden.

Kies de kever

De kevers kunnen de verhoogde temperatuur waarnemen met de uiteinden van hun antennes. Verschillende keversoorten blijken gevoelig te zijn voor verschillende temperaturen. Zo kunnen planten zelfs selectief kevers lokken. 

Mogelijk hebben de wetenschappers het oudst bekende communicatiesysteem tussen plant en dier ontdekt, zo schrijven ze. Pas later zijn planten kleurige bloemen gaan vormen die insecten lokken. Het is de biologen daarnaast opgevallen dat planten ofwel gaan voor warmte om insecten te lokken, of voor geuren en kleuren. Ze gebruiken, voor zover bekend, niet beide tactieken tegelijk.

Bronnen: Harvard University, Science

Beeld: Tania Melnyczuk

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!