Op internet wordt beweerd dat de Drieklovendam in China de aarde langzamer doet draaien, met 0,06 microseconde per dag. Hoe zit dat?

Allereerst: invloed op de aardrotatie is er. Dat komt doordat een deel van de aardmassa – het water in het stuwmeer – iets verder van de draaiingsas van de aarde wordt gebracht. Anders gezegd: door de aanleg van de dam stijgt het water. Daardoor wordt de afstand van dat water tot de denkbeeldige lijn die tussen noord- en zuidpool loopt – dwars door de aarde – groter.

Vergelijk het met een persoon op een draaistoel: als die al draaiend zijn armen strekt, komen die verder van zijn draaiingsas te staan. Het gevolg: hij zal langzamer gaan draaien. Dat kun je goed zien als hij iets zwaars in zijn handen houdt. Daarmee verandert het ‘traagheidsmoment’, dat aangeeft hoe moeilijk het is om iets aan het draaien te krijgen. Dat traagheidsmoment is voor de aarde ontzettend groot (8 maal 10³⁷ kg m² ). Met andere woorden: het is ontzettend lastig om de aarde langzamer of sneller te laten draaien.

Lees ook:

• Beïnvloeden windturbines de aardrotatie?
• Blijft de aarde altijd even snel draaien?

De aarde draait nog geen nanoseconde langzamer

Maar de hoeveelheid water die in het stuwmeer van de Drieklovendam wordt opgeslagen is óók ontzettend groot: het heeft een volume van 39 km³ . Als je dat water in flesjes doet en die netjes op een rij zet, gaat die 100.000 keer rond de aarde. Die enorme hoeveelheid water wordt 110 meter omhoog gebracht door de stuwdam.

Hoeveel langzamer gaat de aardbol daardoor draaien? Laten we het eens netjes uitrekenen. Daarbij moeten we er rekening mee houden dat de Drieklovendam op 30 graden noorderbreedte staat. Een kracht die het draaien beïnvloedt, werkt namelijk minder effectief naarmate hij verder van de evenaar is verwijderd. Een zorgvuldige berekening leert dat de aarde hierdoor maximaal 0,04 nanoseconde (4 maal 10^-9 seconde) per dag langzamer gaat draaien. Niet iets om je over op te winden, en ruim een factor duizend kleiner dan de waarde op internet. Gelukkig maar dat het zo weinig blijkt te zijn, want we hebben geen zin om elke zoveel jaar onze klokken te moeten gaan bijstellen.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 5/2023.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze gloednieuwe special geven we antwoord op 178 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Jo Hermans

Beeld: STR/AFP/Getty Images