De zon kent een elfjarige cyclus van veel en weinig activiteit. Rond 2025 zal de activiteit weer een hoogtepunt bereiken. Dat betekent dat de zon meerdere keren per dag een golf van geladen deeltjes de ruimte in zal slingeren. Hoeveel gevaar kan zo’n plasmawolk voor ons opleveren?

Allereerst zijn de plasmawolken zelf gelukkig niet gevaarlijk voor onze gezondheid. Het schadelijke deel van de straling komt niet door de aardatmosfeer. Maar ook in de ruimte kan de straling flink wat teweegbrengen: ze kan de satellieten verstoren die rond de aarde vliegen. En die zijn van groot belang voor onze navigatie en communicatie.

Meer van KIJK Antwoordt:

• Kan de zon binnenkort al stoppen met schijnen?
• Hoe bepaal je de leeftijd van een ster?

Grootschalige stroomuitval

Daarnaast kan een krachtige zonne-uitbarsting ook op aarde voor ellende zorgen. Dat gebeurde bijvoorbeeld op 2 september 1859. De zon spuwde toen een enorme plasmawolk uit. Een heleboel geladen deeltjes in die wolk drongen door tot op aarde, waar ze alle telegraafdiensten platlegden. Als we nu door zo’n plasmawolk worden getroffen, kunnen de gevolgen nog veel groter zijn. De resulterende grootschalige stroomuitval zou kunnen leiden tot verkeersongelukken, stilvallende beademingsapparaten en andere ernstige ongevallen, is de vrees.

Het risico op een catastrofale zonnevlam zoals die in 1859 is klein, maar niet te verwaarlozen. De kans dat we dit decennium door net zo’n krachtige plasmawolk worden getroffen, ligt volgens onderzoekers tussen de 0,5 en 2 procent. Het is dus zaak om de zon en haar grillige gedrag goed te doorgronden, zodat we eventuele gevaren tijdig zien aankomen. Mede daarom vliegen er nu enkele ruimtesondes rond de zon, zoals de Parker Solar Probe en de Solar Orbiter, die ons meer inzicht moeten bieden

Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2023.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze gloednieuwe special geven we antwoord op 178 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Yannick Fritschy

Beeld: NASA/SDO