Sotheby’s, Christie’s; het lijken zulke nette veilinghuizen. Maar Arthur Brand, de Peter R. de Vries van de kunstwereld, weet wel beter: “Daar loopt tuig rond dat zonder blikken of blozen geroofde kunst verhandelt.” En dat gaat hij bewijzen ook.
KIJK: Wat beschouwt u als uw mooiste zaak?
Arthur Brand: “Die van het Olmekenhoofd. In Mexico zijn zeventien van dit soort stenen hoofden. Tussen anderhalf en drieënhalve meter hoog, 2500 tot 3000 jaar oud en met een geschatte waarde van 15 tot 20 miljoen dollar. Bij een tentoonstelling in Spanje dook ineens nummer 18 op. Twee vooraanstaande kunstexperts hadden verklaard dat het beeld echt was en uit onderzoek door het vermaarde Institut für Allgemeine und Angewandte Geologie van de Universiteit van München bleek hetzelfde. Ik vond het raar dat zo’n belangrijk kunststuk zich niet in Mexico bevond, maar dat het in privébezit was. Via mijn contacten bij de Duitse politie ontdekte ik dat ze midden jaren negentig een inval hadden gedaan bij een Costa Ricaanse kunsthandelaar die het hoofd aan de Duitse Raiffeisenbank had verkocht. Langs die weg kreeg ik negatieven in handen…”
Hoe precies?
“Daar kan ik niet zoveel over zeggen. Maar op die negatieven is te zien hoe iemand dat ‘eeuwenoude hoofd’ zit uit te hakken! Alle stadia waren vastgelegd, vanaf een kaal brok steen tot het hoofd zoals het in Spanje was tentoongesteld. Dus ik nam contact op met de kunsthandelaar en vroeg hem om commentaar. Na een tijdje stuurde hij mij een notarisverklaring uit 1993 waarop de man op de foto’s, Luis Bianchi, beweert dat het hoofd in Spanje en het hoofd op de foto’s niet hetzelfde is. Hij had, zo beweerde hij, alleen een kopie gemaakt voor een park in de buurt. Een lachwekkende verklaring, want het is 100 procent zeker hetzelfde hoofd. Dat is ook officieel bevestigd. De notaris die iedereen zijn handtekening had laten zetten (zogenaamd in 1993) was Fernando Berrocal Soto, de minister van Veiligheid van Costa Rica en in zijn vrije tijd notaris in Mexico.”
Wat is er met het beeld gebeurd?
“Het ding is nu natuurlijk onverkoopbaar. Dus de Raiffeisenbank heeft de miljoenen die ze voor het hoofd heeft betaald waarschijnlijk afgeschreven. Het ligt misschien nog wel ergens in een van hun kluizen… als ze het al niet hebben vernietigd. En Soto is inmiddels afgetreden. Als je zoiets met goed speurwerk voor elkaar krijgt, is dat het mooiste wat er is.”
Dit is een fragment van een interview. De volledige tekst is te vinden in KIJK 4/2010, in de winkel van 12 maart t/m 7 april 2010.
Beeld: Femke Bakker