“Laatst vond ik een potje vitamine­pillen in het keukenkastje. De houdbaarheidsdatum was allang verstreken. Kan ik ze nog gebruiken?” Dat vraagt een KIJK-lezer zich af.

Het is droog spul, dus in principe heel lang houdbaar. Producenten zijn verplicht een houdbaarheidsdatum te vermelden, omdat het hier om een voedingsmiddel gaat. Volgens NPN, de branchevereniging voor producenten en handelaren in voedingssupplementen, baseren ze die op stabiliteitsstudies. Het is een ‘tenminste houdbaar tot’-datum die aangeeft tot wanneer de maker de kwaliteit minimaal kan waarborgen. Meestal is dat twee tot drie jaar.

Lees ook:

• Waarom ‘klinkt’ een appje met een punt aan het einde bozig?
• Wat gebeurt er in je lichaam als je verliefd bent?

Oxideren

Na die tijd zal de hoeveelheid werkzame stoffen in de vitaminepillen minder worden. Dat komt doordat moleculen langzaam oxideren, oftewel reageren met zuurstof. Fabrikanten houden hier deels rekening mee door van sommige vitaminen iets meer in de pillen te stoppen dan het etiket aangeeft.

Maar hoe snel gaat dat oxideren? Dat is afhankelijk van de vitaminepillen (vitamine K en D zijn bijvoorbeeld relatief instabiel) en de hoeveelheden licht, lucht en vocht. Ook temperatuur­(schommelingen) en zuurgraad spelen een rol. Verder kunnen bepaalde combinaties van vitaminen en mineralen het proces versnellen. Zo blijkt uit onderzoek dat vitamine C de ­afbraak van vitamine B1 kan bevorderen.

Niet gevaarlijk

De vorm maakt ook iets uit. Kauwvitaminen trekken makkelijker vocht aan en oxideren daardoor ­sneller. Capsules met olie zijn ook gevoeliger voor bederf. In 2006 onderzochten Canadese onderzoekers tien multivitamineproducten en ontdekten dat ruim een derde al meer dan een jaar oud was en een flink deel van de werkzaamheid was verloren.

Wel geven voedingsdeskundigen aan dat ­vitaminepreparaten niet gevaarlijk of ongezond worden als de vervaldatum verstreken is. Twijfel je toch of je de vitaminen nog kunt innemen? ­Gebruik dan je gezonde verstand, en ruik en kijk of ze er nog normaal uitzien. Bij een afwijkende geur, kleur of vorm doe je ze weg.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2022. Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. 

Tekst: Judith Neimeijer

Beeld: iStock/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!