Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het leek een grap, maar Donald Trump was serieus van plan om Groenland van de Denen te kopen. Dat feest ging natuurlijk niet door, maar hoe vaak komt het voor dat landen gebieden aan elkaar verkopen?
“Absurd.” Zo luidde de reactie van de Deense premier Mette Frederiksen op een idee dat Donald Trump enkele maanden geleden lanceerde: Denemarken zou Groenland (met een oppervlakte van ruim 2 miljoen kilometer het grootste eiland ter wereld) aan de Verenigde Staten moeten verkopen.
Het is ten eerste onhaalbaar omdat Groenland een autonoom gebied binnen het Deense koninkrijk is, ongeveer zoals Curaçao binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Alleen de Groenlanders zelf bepalen dus in principe aan wie ze verkocht willen worden. Ten tweede is het verpatsen van overzees gebied een praktijk die tot het koloniale tijdperk behoort. Uitgerekend Denemarken, bijvoorbeeld, verkocht in 1917 zijn deel van de Caribische Maagdeneilanden aan de VS.
Lees ook:
Monopoly-gedrag
In de eeuwen daarvoor vertoonden landen dit Monopoly-gedrag veel vaker – met vaak historische gevolgen. Neem de verkoop van Corsica door de Noord-Italiaanse republiek Genua aan Frankrijk. Dit gebeurde in 1768, en een jaar later werd op dat eiland Napoleon Bonaparte geboren. Als onderdaan van het nietige Genua had waarschijnlijk niemand ooit van hem gehoord.
Toen Napoleon het eenmaal in Frankrijk voor het zeggen had, verkocht hij Louisiana aan de toen nog prille VS. En we hebben het dan niet alleen over de huidige staat Louisiana, maar over een gebied dat onder andere het latere Oklahoma, Kansas en South Dakota omvatte. Met deze Louisiana Purchase – die de Franse schatkist in hedendaagse dollars 340 miljoen opleverde – werd het territorium van de VS in één klap twee keer zo groot.
Koopje
In 1859 meldden de Russen zich in Washington met een gebied waar ze vanaf wilden: Alaska. De al in 1725 begonnen kolonisatie daarvan wilde niet vlotten en door de verloren Krimoorlog (1853-1856) was Rusland in financiële problemen gekomen. Vanwege de Amerikaanse Burgeroorlog duurde het even voordat de verkoop rond was, maar in 1867 telden de VS ruim 7 miljoen dollar (oftewel 125 miljoen hedendaagse dollars) voor Alaska neer.
Tegenwoordig zijn dit soort deals tussen landen uiterst zeldzaam, hoewel Egypte in 2017 twee onbewoonde eilanden in de Rode Zee aan Saoedi-Arabië verkocht. Maar op een andere manier vindt er nog wel degelijk handel in grondgebied plaats – en vooral het laatste decennium gaat het hard.
Volgens een onderzoek uit 2014 van het tijdschrift Environmental Research Letters kopen buitenlandse regeringen en bedrijven miljoenen hectares landbouwgrond in met name Zuid-Amerika en Afrika. In totaal zou het wereldwijd inmiddels een gebied ter grootte van Frankrijk en Duitsland zijn.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 12/2019.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Tekst: Leo Polak
Beeld: iStock/Getty Images