Weps in plaats van wesp, en raps in plaats van rasp. Waarom verspreken kinderen (en volwassenen soms ook) zich bij deze woorden?

Talen kennen regels voor welke klanken op welke plek in een lettergreep mogen staan. In het Nederlands is een van die regels dat aan het begin van een lettergreep de s het liefst vóór een p staat (zie sport en spel), maar aan het eind van de lettergreep juist liever erná komt (zoals in rups). Woorden als ‘wesp’ en ‘rasp’ gaan recht tegen die regel in.

Lees ook:

• Kunnen wespen boos worden?
• Waarom spreken veel mensen ‘puzzel’ als ‘puuzel’ uit?

Ps-volgorde

Kinderen horen mensen wel over ‘wesp’ praten, maar denken bij zichzelf: dat kan niet kloppen. Het staat aan het eind van een lettergreep – dan moet het ‘ps’ zijn. Ze passen het woord vervolgens aan de regel aan, totdat ze uiteindelijk, na geduldige correcties, leren dat het hier om een uitzondering gaat.

Volwassenen maken trouwens ook dit soort foutjes. Zo zeggen we vaak ‘asteriks’ in plaats van ‘asterisk’, omdat ook de combinatie -sk aan het eind van een woord tegen het Nederlandse patroon in gaat. En je hebt vast weleens de neiging onderdrukt om ‘spycholoog’ te zeggen, in plaats van de correcte versie met zijn on-Nederlandse ps-volgorde.

Het is natuurlijk wel raar, dat er woorden zijn die zondigen tegen de regels van hun eigen taal. Soms komt dat doordat zo’n woord uit een andere taal afkomstig is, zoals in het geval van ‘psycholoog’. Maar bij ‘wesp’ is er een andere oorzaak. Vroeger eindigde dat woord op een -e: ‘wespe’. De s stond toen dus keurig aan het eind van de lettergreep (‘wes’). Maar langzamerhand verdween dat e’tje aan het eind: taalgebruikers zijn liever lui dan moe en laten graag eindklanken weg zolang die niet nodig zijn voor het herkennen van het woord. Zo verdween de tweede lettergreep uit ‘wesp’, en zitten onze kinderen nu opgezadeld met een ontaalwettig woord.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2022.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze nieuwste special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.

Tekst: Sterre Leufkens