Dit jaar begint de ramadan op 22 maart. Gedurende een maand onthouden moslims zich tussen zonsopkomst en zonsondergang van eten en drinken, met als doel zelfreflectie, bezinning en het versterken van hun band met Allah.

Vasten zoals tijdens de ramadan is een vorm van intermittent fasting, tegenwoordig een populaire dieetmethode waarbij je bijvoorbeeld zestien of twintig uur per dag (of twee dagen per week) niet eet. Natuurlijk is het gezond om wat overtollige kilo’s kwijt te raken. Maar is vasten een goede manier om dit te bereiken?

Het meeste onderzoek naar methodes als intermittent fasting is gedaan bij proefdieren. Daarmee is het niet zomaar te vertalen naar mensen. Bovendien waren deze studies van korte duur. Toch zijn er wel voorzichtige conclusies over de effecten te trekken. Sander Kersten, hoogleraar voeding, metabolisme en genomics aan Wageningen University & Research, legt uit: “Als je minder calorieën inneemt dan je nodig hebt, levert dat onmiddellijk gezondheidsvoordelen op, zoals een betere glucosespiegel, gunstiger insulinewaarden en een lagere bloeddruk. Dat komt puur doordat je geen of minder energie binnenkrijgt. Stop je weer met vasten of je strenge dieet, dan zijn de gezondheidsvoordelen meestal snel verdwenen.”

‘Verwacht geen detoxeffect’

Vasten kan ook negatieve effecten hebben, zoals een verminderd concentratievermogen, een rothumeur en slechter slapen. Recentelijk vonden Amerikaanse onderzoekers een relatie tussen het overslaan van maaltijden en hogere gezondheidsrisico’s. Doordat je in één keer een bak energie binnenkrijgt wanneer je wel weer eet, kun je schade toebrengen aan je stofwisseling. De conclusie? Er zijn tot nu toe geen bewijzen gevonden dat vasten voordelen heeft ten opzichte van ‘gewoon’ gedurende de dag iets minder eten: het is niet gezonder en je valt er ook niet sneller door af. Zeker niet als je eerst een tijdje bijna niets eet en dat daarna inhaalt met veel en ongezond eten, zoals tijdens de ramadan.

Ook als je niet als doel hebt om af te vallen, is het niet waarschijnlijk dat vasten voordelen heeft, volgens Kersten. “In ieder geval hoef je geen ‘detoxeffect’ te verwachten, zoals veel mensen denken.” Naar effecten van vasten op langere termijn is vrijwel geen onderzoek gedaan. Het is maar zeer de vraag of dat gezondheidsvoordelen oplevert.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2023.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze nieuwste special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.

Tekst: Judith Neimeijer

Beeld: Getty Images/Eye Em