Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Verschillende snijpatronen op botten van dezelfde dieren gevonden in twee nabije grotten wijzen op voedseltradities bij de neanderthaler.
Wetenschappers beginnen steeds meer door te hebben dat de neanderthaler meer op ons leek dan gedacht. Zo gebruikten ze verschillende jachttechnieken, deden ze aan kunst en hadden ze begrafenisrituelen. Onze verre neven zijn niet meer de dierachtige holbewoners zoals ze vroeger werden gezien.
Nu blijken ze zelfs onderling hun eigen plaatselijke voedseltradities te hebben ontwikkeld. Zo suggereren althans de snijsporen op geslachte dieren in twee verschillende grotten in het noorden van Israël. Archeologen van de Hebrew University of Jerusalem publiceerden erover in Frontiers in Environmental Archaeology.
Lees ook:
- Is de vingerafdruk op deze steen Neanderthaler-kunst?
- Zelf bedacht: neanderthalers maakten speerpunten van bot
- ‘Een groep neanderthalers leefde 50.000 jaar geïsoleerd van de rest’
Gazelles en damherten
De Amud– en Kebara-grotten liggen op slechts 70 kilometer afstand van elkaar. In beide archeologische vindplaatsen zijn in de loop der jaren diverse neanderthaler-skeletten aangetroffen, waarvan enkele zelfs volledig intact. Ook zijn er verschillende stenen werktuigen, graven en voedselrestanten gevonden.
In beide grotten verbleven groepen neanderthalers in de winters tussen 50.000 en 60.000 jaar geleden. Ze jaagden en slachtten vooral gazelles en damherten, zo blijkt uit de vele aangesneden botten van deze dieren in de grotten.
Dichter op elkaar
De onderzoekers, onder leiding van Anaëlle Jallon, besloten die botten aan een nadere analyse te onderwerpen. Ze keken zowel met het blote oog als met de microscoop naar de diverse snijsporen. Die snijsporen geven aan hoe de neanderthalers hun prooien slachten en het vlees bewerkten.
Ondanks dat de twee verschillende groepen neanderthalers vrijwel dezelfde gereedschappen gebruikten en dezelfde prooien bejaagden, bleken de slachtsporen duidelijk af te wijken. Zo zitten de snijafdrukken van dierenbotten in de Amudgrot dichter op elkaar en zijn ze minder recht van vorm dan in de Kebaragrot.
Vlees drogen
De Amud-neanderthalers lijken dus intensiever geslacht te hebben. Dat kan mogelijk komen doordat ze het vlees van tevoren eerst te drogen hebben gehangen, zoals moderne slagers ook wel doen. Na zo’n droging is het voedsel moeilijker te bewerken en moet dus meer kracht worden gebruikt om het eraf te snijden. Ook kan het zijn dat dat er een verschillend aantal slagers aan het werk was.
Jallon en collega’s denken nu dus dat elke groep zijn eigen manier van vleesbewerking heeft ontwikkeld en dat die mogelijk zelfs van generatie op generatie werd doorgeven. Alsof ze dus familierecepten hadden.
Veel variabelen
De onderzoekers benoemen wel een beperking in hun onderzoek. Zo waren de onderzochte botten klein en gefragmenteerd. Daarvoor heeft het team deels gecorrigeerd, maar het kan mogelijk toch effect hebben gehad op de reconstructie van de snijpatronen.
Dat denkt ook archeoloog en neanderthaler-kenner Wil Roebroeks van de Universiteit Leiden. “Er zijn zoveel variabelen die een rol kunnen spelen bij de vorm en de verdeling van snijporen over (delen van) een skelet”, vertelt hij.
“Denk aan ervaring van de slachter, de vorm van het werktuig dat gebruikt wordt, het gesteente waaruit het werktuig gemaakt is, het doel van het slachten (is bijvoorbeeld het vlees verwijderd om toegang tot het merg te krijgen of ging het juist om huid of organen?), de toestand van het prooidier et cetera.”
Familerecepten?
Het lijkt Roekbroeks dan ook niet verantwoord om met zo’n kleine monstername conclusies te trekken over verschillen tussen lokale voedseltradities. “Die zullen ongetwijfeld bestaan hebben tussen populaties, maar die zijn niet per se te observeren.”
Meer studies zullen dus nodig zijn om definitieve conclusies te trekken. Wie weet is het vervolgens zelfs mogelijk de precieze neanderthaler-familierecepten voor de bewerking van gazelle- en damhertvlees te achterhalen. Iemand zin in deer steak á la neanderthaler?
Bronnen: Frontiers in Environmental Archaeology, Hebrew University of Jerusalem via EurekAlert!
Beeld: Anaëlle Jallon